 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Me mikun ha e pi por pazar mos bėj --- Populli
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 147 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Gjon Pali i Dytė ne Shqiperi
Nė 26 prill 1993 pėr herė tė parė Ati i Shenjtė, Papa Gjon Pali i Dytė, shkeli nė tokėn shqiptare dhe e pėrshėndeti me kėto fjalė popullin qė e priti me entiziazėm: "Zoti e ruajt Atdheun tuaj. Zoti ruajtė popullin shqiptar.".
Kryengritja e parė antiosmane nė Mitrovicė
Nė 26 prill 1910 nė Mitrovicė dhe Vuēiternė nisi kryengritja e parė antiosmane nė radhėn e kryengritjeve tė mėdha qė ēuan nė shpalljen e pavarėsisė.
Migel Servantes
Nė 26 prill 1616 mbylli sytė shkrimtari i madh spanjoll Migel Servantes Sahavedra, i njohur nė botėn e letrave si Servantes dhe autor i kryeveprės "Don Kishoti i Manēės".
Aksidenti ne centralin bėrthamor Cernobil
Nė 26 prill 1986 ndodhi aksidenti i tragjik nė centralin bėrthamor Cernobil, nga ku u rrezatuan lėndė helmuese nė njė zonė tė madhe tė ish-Bashkimit Sovjetik, si dhe nė disa vende tė Evropės, me pasoja pėr popullsinė e kėtyre zonave.
Dita Ndėrkombėtare e Qyteteve tė Binjakėzuara
26 prilli ėshtė Dita Ndėrkombėtare e Qyteteve tė Binjakėzuara, njė traditė e bukur qė ka hyrė tashmė nė jetėn ndėrkombėtare tė popujve.
|
|
|
|
| |
|
Nga Miranda Vickers*
(pjesa e trete dhe e fundit)
..vijon nga java e kaluar
Nje udhetar, ne fund te viteve 1970-te, vinte ne dukje: "Ka ende shume fshatare ortodokse greke ne Threspoti, te cilet flasin shqip midis tyre. Ata jane te shperndare nga veriu i Paramithise deri ne lumin Kalamas dhe pertej, si dhe ne veri te pllajes Margariti. Disa nga me te moshuarit mund te flasin vetem shqip dhe gjuha ende nuk ka humbur. Kur ciftet, ne fillim te jetes se tyre martesore, gjithnje e me shume largohen per pune ne Athine apo Gjermani, femijet e tyre mbeten ne shtepi dhe rriten nga gjysherit e tyre qe flasin shqip."
Qeveria aktuale e Tiranes e kryesuar nga socialistet, qekurse ka ardhur ne fuqi me 1997, ka bere pak per te trajtuar kerkesat e cameve. Gjithcka qe ka bere, eshte shmangia e pyetjeve per nje ceshtje qe do te vinte ne veshtiresi nje qeveri, e cila eshte e lidhur ngushte me Greqine - partneri i dyte me i rendesishem tregtar i Shqiperise. Megjithate, ceshtja came eshte ngritur gjate nje vizite te Kryeministrit shqiptar Ilir Meta, ne fund te 1999-tes, ndonese ajo nuk perfshihej ne rendin e dites te bisedimeve me homologun e tij grek, Kostas Simitis.
Simitis tha se qeveria greke e konsideronte ceshtjen came si nje kapitull te mbyllur. Deklarata e Kryeministrit grek shkaktoi nje pergjigje te Metes, per konsum te brendshem, drejtuar gazetareve shqiptare qe mbulonin viziten e tij. Ai tha se Shqiperia priste qe qeveria greke te zgjidhe problemin e pronave came, ne baze te konventave evropiane, ne te cilat Greqia eshte pale (27). Ndoshta i vetmi politikan shiqptar qe ka folur publikisht per camet, eshte Sabri Godo, nje republikan i djathte, i cili ka bere gjithmone presion ndaj Greqise, per te trajtuar kete ceshtje. Godo mendon se "Greqia duhet fillimisht te heqe gjendjen e luftes me Shqiperine, qe do te krijonte bazen per diskutim"(28), dhe se ceshtja mund te zgjidhej "ne rruge diplomatike, me takime te personaliteteve te te dy vendeve"(29).
Ne janar 2000, lideri i opozites, Partise Demokratike, Sali Berisha, ne nje turne qe beri ne Shqiperine e jugut, kerkoi me shume te drejta per pakicen came ne Greqi, duke theksuar se marredheniet midis Shqiperise dhe Greqise mund te vuanin, ne rast se problemet reciproke e te ndersjella nuk do te zgjidheshin. Berisha kerkoi me shume te drejta kulturore per shqiptaret qe jetojne ne Greqi, si hapja e nje shkolle ne gjuhen shqipe ne qytetin e Filatit te Greqise veriore dhe nje zgjidhje te problemit te pronave te popullsise came(30). Me 27 qershor 2000 u zhvillua ne Tirane nje ceremoni, ne te cilen autoritetet lokale vendore i dhane emrin e ri "Cameria" nje rruge, ne te cilen me 1945 ishin vendosur refugjate came. Emri i meparshem jozyrtar i rruges ishte Pazari i Cameve. Komunistet ia nderruan emrin me pas, sipas emrit te nje shkolle aty afer. Komisioni shiptaro-grek, i krijuar me 1999, per te diskutuar mbi ceshtjen e pronave dhe pasurive te cameve, ende nuk funksiononte. Nje problem te veshtire perben ligji i miratuar nga parlamenti grek (nr.2664 date 3 dhjetor 1998) mbi regjistrimin e pronave, i cili ve ne rrezik ceshtjen came dhe kerkesat e tyre. Afati i fundit per regjistrimin e pronave ishte pikerisht brenda nje viti. Pas fundit te 1999-es, nuk kishte me te drejta ligjore per pretendime pronesie. Atyre qe u shpetoi ky rast per t'u regjistruar, tani u duhet te kalojne permes nje procedure te gjate dhe te kushtueshme gjyqesore.
Ne pervjetorin e masakrave te qershorit 1944 ne Paramithi, Shoqata Came organizon ne Tirane nje demonstrate ose miting, i cili zakonisht terheq vemendjen e mediave, me shume se sa pjesemarrja fizike. Mesatarisht marrin pjese 500-900 vete, qe nuk tregon nje mbeshtetje te fuqishme, ne rast se mbajme parasysh popullsine came prej rreth 200.000 vetesh ne Shqiperi. Megjithate, demonstratat jane teper te zhurmshme dhe me publicitet te mire. Me 27 qershor 2001 me rastin e 57-vjetorit te debimit te shqiptareve muslimane nga Greqia, nje grup prej rreth 500 demonstruesish came, marshoi permes Tiranes drejt ambasades greke, duke i bere thirrje Athines per t'u kthyer pronat e tyre te konfiskuara ne Greqine veriore dhe per t'u lejuar atyre te kthehen ne shtepite e tyre. Ne nje njoftim shtypi pas demonstrates, nje zedhenes i Ministrise se Puneve te Jashtme te Greqise tha i irrituar: "Nuk ka ceshtje came, disa qarqe kane dashur te kontribuojne ne destabilizimin e rajonit, duke ngritur te tilla ceshtje te paqena. Probleme te tilla i ka trajtuar historia(31).
Sot mund te shihen vendbanime te shumta came te shkaterruara dhe te shperbera ne gjithe Greqine veriperendimore, sidomos ne rajon midis Paramithise dhe Filatit. Llogaritet qe 40.000 shqiptare te krishtere ortodokse jetojne ende ne zonen e Threspotise. Megjithese, shumica jane came, nje pakice e konsiderueshme eshte vendosur ne kete zone pas permbysjes se komunizmit ne Shqiperi me 1991. Procesi i asimilimit eshte gradual dhe akoma nuk rrezikon identitetin e tyre shqiptar. Pavaresisht se femijet e tyre shkojne ne shkolla greke dhe greqishtja flitet kudo jashte shtepise, brenda te gjithe anetaret e familjes flasin shqip dhe zhvillimet ne Shqiperi ndiqen me interes. Nje udhetar, ne fund te viteve 1970-te, vinte ne dukje: "Ka ende shume fshatare ortodokse greke ne Threspoti, te cilet flasin shqip midis tyre. Ata jane te shperndare nga veriu i Paramithise deri ne lumin Kalamas dhe pertej, si dhe ne veri te pllajes Margariti. Disa nga me te moshuarit mund te flasin vetem shqip dhe gjuha ende nuk ka humbur. Kur ciftet, ne fillim te jetes se tyre martesore gjithnje e me shume, largohen per pune ne Athine apo Gjermani, femijet e tyre mbeten ne shtepi dhe rriten nga gjysherit e tyre qe flasin shqip(32). Nderkohe, ne Shqiperi, fshatrat muslimane came ne zonen rreth Konispolit varferohen ne menyre te dukshme, ne krahasim me fshatrat e tjera jocame ne ate pjese te Shqiperise se jugut. Camet qe u vendosen ne zonat qytetare te Shqiperise duket se jane ne nje gjendje me te mire ekonomike.
Situata aktuale ne Threspoti ka edhe nje aspekt politik te nje natyre afatgjate: ekuilibri demografik ne kete rajon po ndryshon gradualisht. Pa shume zhurme, shqiptaret po rivendosen ne pronat qe kane qene te abandonuara per nje kohe te gjate, te cilat jan- trasheguar brez pas brezi. Kjo gje po ndodh pavaresisht nga fakti se ky rajon eshte faktikisht nen nje regjim, qe ka formen e pushtimit ushtarak. Kryeqyteti i dikurshem cam, Filati, eshte sot nje garnizon i madh ushtarak dhe e gjithe zona e kufirit me Shqiperine eshte zone e ndaluar, nen kontroll ushtarak. Shume njerez ne Ministrine e Jashtme greke mendojne se policet lokale paguhen rregullisht nga shqiptaret dhe, prandaj, i mbyllin syte per kthimin faktik te cameve ne kete rajon. Ka shume mundesi qe kjo te jete e vertete, duke marre parasysh se ne rajonin rreth kufirit greko-shqiptar zhvillohen veprimtari ilegale, ndersa ne zonen e portit te Igumenices greket dhe shqiptaret bashkeveprojne hapur per te trafikuar emigrante ilegale per ne Itali.
Nje pergjigje rajonale per ceshtjen came
Camet nuk jane i vetmi grup qe eshte i interesuar per ta mbajtur te gjalle ceshtjen e tyre ne publik. Nje numer aktoresh te tjere ne rajon, vecanerisht grupe nacionaliste nga Serbia, ish-RJ e Maqedonise, Greqia dhe Turqia, kane po ashtu interes qe bota ta njohe kete problem. Tre grupet e para bejne c'eshte e mundur qe t'i shperndajne permes medias te gjitha raportet qe lidhen me ekzistencen e "Ushtrise Clirimtare Came", duke bere te qarte keshtu se "rreziku i vertete per sigurine ne rajon eshte ekspansionizmi panshqiptar". Ndersa Turqia e sheh ceshtjen came si nje mjet te mire per te terhequr vemendjen nderkombetare per ceshtjen e minoritetit turk ne Greqi.
Gjate konfliktit ne ish-RJ te Maqedonise, gjate vitit 2001, disa media serbe, maqedonase (sllave) dhe greke raportuan mbi krijimin e nje "Ushtrie te re Clirimtare te Camerise". Keto lajme alarmante paralajmeruan se ekziston rreziku qe te kete nje vazhdim logjik te nismes panshqiptare per te krijuar nje "Ushtri Clirimtare" ne te gjitha "territoret e okupuara" me qellimin, eventualisht, per te krijuar nje Shqiperi te Madhe. Kur luftimet ne ish-RJ te Maqedonise ishin ne pikun e tyre, nje raport botuar ne Internet nga nje agjenci lajmesh nga ish-RJ e Maqedonise botoi disa komente te bera nga nje perfaqesues i UCC-se ne nje radio australiane. Perfaqesuesi politik i UCC-se, Ali Mehmeti, duket se ka folur rreth ekzistences se Ushtrise Clirimtare Came ne veri te Greqise, ushtri e cila eshte gati te "mbroje" te drejtat e shqiptareve qe jetojne ne kete rajon.(33) Me vone Ahmeti, ne nje interviste per BBC, tha se nuk e ka bere kete deklarate. Nje agjenci lajmesh serbe dha nje lajm mbi te njejten deklarate nga "nje perfaqesues i Ushtrise Clirimtare Came (UCC) Ali Ahmeti". Ne kete deklarate thuhet se "Ushtria Clirimtare e Camerise do te jete gati shume shpejt per veprim si perfaqesuesja legjitime e shqiptareve ne mbrojtje te te drejtave te tyre"(34).
Megjithese raporte te tilla te medias greke jane hedhur poshte nga zyrtare te qeverise greke, kjo ka ndodhur vetem sepse, po te pranohej se ekziston ndonje organizate ushtarake came, kjo do te thote se duhet shpjeguar se perse ekziston nje "Ushtri Clirimtare" si e tille. Keto zhvillime vene me ne pah nje levizje propagandistike ne Internet, ku grupe shqiptare duket se kane lancuar nje "fushate informuese" per t'i bere presion Greqise per nje ceshtje, e cila, sipas Greqise, nuk ekziston. Autoritetet greke reaguan me zemerim ndaj deklarates (te supozar) te Ahmetit. Ministri i Jashtem grek, Panayotis Beglitis, tha: "Imagjinata e semure e disa elementeve terroriste, te cilet perpiqen te ngrene ceshtje qe nuk ekzistojne, duket se nuk njeh kufi"(35).
Shtypi aktual grek ka botuar po ashtu raporte mbi veprimtarine klandestine te "Frontit Clirimtar Cam". Raporti i pare u botua rreth nje vit me pare se sa deklarata (e supozuar) e Ahmetit. Ne kete raport botuar nga gazeta "Tipos tis Kiriakis" (9 korrik 2000) thuhet se ne Shqiperi eshte krijuar nje Ushtri e re Clirimtare e Camerise dhe se kjo ushtri ka kryer dy manovra te medha. Artikulli e paraqet UCC-ne si nje vazhdim te Ushtrise Clirimtare te Kosoves (UCK) dhe nje zgjerim logjik te grupeve guerrile te shqiptareve etnike qe ishin krijuar ne Serbine jugore- Ushtria Clirmtare e Presheves, Medvegjes dhe Bujanovcit (UCPMB), si dhe Ushtrise Clirimtare Kombetare (UCK) ne ish-RJ te Maqedonise. Artikulli pretendon se planet e UCC-se per Greqine u vendosen ne nentor 1999, ne nje konference te mbajtur ne Gjakove, nje rajon ne jug te Kosoves. Ne kete konference u vendos qe te krijohet brigada e pare e "Ushtrise Clirimtare te Camerise". Baza vepruese e kesaj brigade do te jete Janina, e cila do te jete edhe qendra e rajonit te cliruar(36).
Artikulli ofron disa detaje mjaft specifike mbi veprimtarine e UCC-se. Duket se me 26 shkurt 2000 grupet e para te armatosura moren pjese ne nje manover te quajtur "Clirim dhe Bashkim". Kjo manover u zhvillua ne nje zone te thelle ne veri te Shqiperise, 10 km ne veri te Bajram Currit. Artikulli pretendon se armet qe u perdoren ne kete manover ushtarake vinin nga nje depo armesh ne Shqiperi, por kishte edhe arme te reja, sidomos raketat anti-tank qe ishin blere ne Hungari. Nje grup prej 40-60 luftetaresh formojne grupin baze te Brigades "Cameria", e cila kontrollohet nga komandat Remi(37). Eshte e veshtire te mbeshtetesh me fakte keto lajme kaq te detajuara dhe te dhena me kaq bindje. Por nje nga informatat duket me e pranueshme. Artikulli thote: "Shumica e organizatoreve te UCC-se vijne nga nje organizate shqiptare e djathte, qe ka qene me pare fashiste, organizate e cila bashkepunoi me sherbime te ndryshme te NATO-s ne luften kunder diktatures komuniste te Enver Hoxhes ne Shqiperi"(38). Ky informacion e lidh UCC-ne me organizaten ombrelle qe tani njihet me emrin Ushtria Kombetare Gjitheshqiptare (UKSH), qe eshte nje grup i aktivisteve te djathte, te cilet jane kunder qeverise se Tiranes qe udhehiqet nga socialistet dhe kunder Partise Demokratike te Kosoves (PDK)(39).
Skenari i propozuar ne kete artikull nuk duket se mund te ngjase, nese marrim ne konsiderate situaten aktuale ushtarake dhe politike ne Ballkanin e jugut. Tani dhe ne te ardhmen NATO eshte e pranishme ne nje mase te madhe ne Kosove, dhe eshte shume e pranishme ne Shqiperi dhe ish-RJ te Maqedonise. Ky fakt, se bashku me faktin qe Greqia eshte anetare e NATO-s, do te thote se do te ishte jashtezakonisht e veshtire per nje grup kaq te vogel shqiptaresh, i cili nuk ka ate mbeshtetje nga popullsia lokale qe paten grupet guerrile ne luginen e Presheves dhe ne ish-RJ te Maqedonise, qe te filloje nje fushate ushtarake ne Greqine veriore. Por ne nentor 1999, ne kohen kur, sipas artikullit te Tipos tis Kriakis, u krijua brigada e pare e UCC-se, situata ne Kosove ishte shume e pastabilizuar. Kater muaj pas perfundimit te konfliktit me Serbine, kosovaret ishin ne eufori te plote, te shkaktuar nga shkalla e fitores qe kishin arritur. Kjo situate euforie ishte shume ngjitese. Elemente te tjere shqiptare, kerkesat kombetare te te cileve nuk ishin zgjidhur, kishin besim se bashkesia nderkombetare do te mirepriste kerkesat e tyre, si nje dhe shqiptaret ne luginen e Presheves dhe ne ish-RJ te Maqedonise, filluan te diskutojne levizjet qe duhet te benin per t'i bere publike ankesat e tyre qe i kishin perjetuar per nje kohe te gjate.
*Eksperte per ceshtjet e Ballkanit
(27) Albania Daily News, 1226, 18 janar 2000.
(28) Godo i referohet ligjit qe Greqia i imponoi Shqiperise me 1940, i cili de facto u shfuqizua me 1987, por duhet te miratohet perfundimisht nga parlamenti.
(29) Albania Daily News, 1571, 29 maj 2001.
(30) Albania Daily News, 1226, 18 janar 2000.
(31) Albania Daily News, 1 korrik 2001.
(32) Arthur Foss, Epirus, London, 1978, f.173
(33) Kathemirini, 2-3 qershor 2001.
(34) INET (Beograd), 30 maj 2001, 11:15
(35) Albania Daily News, 31 maj 2001.
(36) Albania Nationalist Army Seen Claiming Greek Territories, Tipos tis Kiriakis, 9 korrik 2000.
(37) Po aty.
(38) Po aty.
(39) Gjate viteve 1940 britaniket dhe amerikanet ndermoren nje komplot te komplikuar dhe te rrezikshem per te permbysur regjimin e Hoxhes. Plani parashikonte pajisjen dhe pergatitjen e nje force antikomuniste, duke rekrutuar qindra refugjate te djathte, zogiste dhe balliste, te larguar nga Shqiperia pas luftes. Per te dhena me te plota mbi keto ngjarje shih Miranda Vickers, The Albanians, a Modern History, London: 1999, Chapter eight, & Nicholas Bethel, The Great Betrayal, (London: 1984)
|
|
|
|
