 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Burgu e ka derėn e madhe pėr tė hy, por tė vogėl pėr tė dalė --- Populli
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 119 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Komisioni Shqiptar i Janinės
Nė 3 maj 1877 nėn kryesinė e atdhetarit Abdyl Frashėri u formua Komisioni Shqiptar i Janinės, si organ kombėtar, i cili shtroi kėrkesėn pėr bashkim tė krahinave tė banuara nga shqiptarėt nė njė vilajet tė vetėm pėr t'u krijuar premisat pėr njė administratė unike dhe njė komb tė vetėm.
Kanan Maze
Nė 3 maj 1936 u nda nga jeta Kanan Maze, Hero i Popullit. Ishte ushtarak dhe njė figurė e shquar, qė u vu nė shėrbim tė Qeverisė sė Vlorės nė 1912-n, mė pas mori pjesė nė revolucionin demokratik tė qershorit dhe u dallua pėr trimėri nė luftėn e Vlorės tė '20-s.
Vinēenco Vela
Nė 3 maj 1820 u lind skulptori italian Vinēenco Vela, krijimtaria e tė cilit ėshtė e lidhur me lindjen e realizmit nė skulpturėn italiane tė shekullit tė 19. Veprat mė tė mira tė tij janė: statuja "Vilhelm Tel", pėrmendorja e Spartakut, relievi "Viktimat e punės", etj.
Ilia Mjeēnikov
Nė 3 maj 1845 lindi Ilia Mjeēnikov, biolog i njohur rus, njėri nga themeluesit e Embriologjisė, Mikrobiologjisė dhe Imuniologjisė; shkencėtari qė zbuloi fenomenin e Fotosintezės, formuloi teorinė e imunitetit fagocitar dhe tė prejardhjes sė organizmave shumėqelizore. E pėr tė gjitha kėto u nderua me ēmimin e madh Nobel.
|
|
|
|
| |
|
Grumbullohen forca qeveritare pėr ti luftuar kryengritėsit qė ishin ngrit-urkundėr Vidit. Por, kėto forca nuk presin tė organizohen mirė dhe nisen tė luftojnė. Nė jug tė Shqipėrisė, grekėt nuk e lėshojnė Korēėn
Sejfi Vllamasi: Ballafaqime politike nė Shqipėri (10)
Pėrpara sukseseve tė njėpasnjėshme tė kryengritėsve, Vidi dhe anėtarėt e tij u alar-muan dhe, pėr tė siguruar forca vullnetare pėr tė shtypur kryengritjen, trokitėn ēdo derė, duke filluar nga dyert e mėdha, nė tė cilat Vidi ka qenė i bazuar. Pas dėshtimit tė sulmit tė kryengritėsve kundėr Durrėsit, mė 15 qershor, qeveria, e cila disponont me fonde tė mjat-ueshme, filloi grumbullimin e forcave vull-netare. Kėshtu mbėrrinė nė Durrės 1.200 vull-netarė mirditas nėn kryesinė e Marka Gjonit. Preng Pasha, nė krye tė njė fuqie tė pėrbėrė
prej shkodranėsh e malsorėsh, zuri Ishmin. Zogu me njė fuqi matjanėsh mbėrrin nė afėrsitė e Krujės. Azis pashė Vrioni me vullnetarėt e Beratit, ashtu edhe vullnetarėt e Vlorės e tė Mallakastrės, shkonin mbi Lushnjė pėr tė ēliruar Durrėsin nga rrethimi i Ehli-Kijamit. Bajram Curri, malėsorėt e Kosovės i dėrgonte me det nga Shėngjini nė Durrės.
Si pėr vullnetarėt e Mirditės ashtu edhe pėr for-cat e tjera civile, autoritetet ushtarake deshėn qė kėto forca pėr lehtėsi veprimi, tė ndaheshin nė detashmente duke shoqėruar secilėn prej tyre me nga 10 xhandarė. Por Marka Gjoni nuk e pranoi kėtė dhe pa marrė asnjė masė sigurie e sulmoi Rrashbullin. Kryengritėsit, qė kishin zbritur nė rrėzė tė Rrashbullit dhe tė fshehur nė Shkozet, i pritėn mirditasit me njė zjarr tė rreptė duke i shpartalluar ata me humbje tė mėdha. Edhe vetė kam qenė dėshmitar i kėsaj lufte nė fillim e deri nė mbarim. Nga ana tjetėr, Preng Pasha okupoi Ishmin, por, kur pararojat e forcave tė tij ishin duke ecur drejt Shijakut, ai nga frika e rrethimit prej fuqisė rebele qė vinte nga Fusha e Krujės u tėrhoq me shpejtėsi deri nė Lesh. Zogu, qė ishte duke pritur nė Krujė zhvillimin e sulmeve tė Marka Gjonit dhe tė Preng Pashės, pas disfatės sė tyre u tėrhoq nė Mat. Nga ana tjetėr, rebelėt, pasi shpartalluan fuqitė e Azis pashė Vrionit, mė 11 qershor okupuan Lushnjėn dhe u shtrinė gjer nė lumin e Devollit. Fuqitė vullnetare tė Mallakastrės e tė Vlorės, tė komanduara nga major Besim Koka, duke pasur nė krah tė djathtė Hysni Toskėn e nė krah tė majtė Bektash Cakranin, nė Manastirin e Ardenicės bėheshin gati pėr tu futur nė Lushnjė. Kryetari i rebelėve Arif Karbunara, qė ishte njė patriot i frymėzuar me ndenja nacionaliste nga sheh Ibrahim Karbunara, ra nė kompromis me fuqitė qever-itare tė qendrės, duke u thėnė se ai do tė zbrapsej pėr tu lėnė atyre rrugė tė lirė pėr tė hyrė nė Lushnjė. Besim Koka ishte edhe komandanti I pėrgjithshėm i forcave vullnetare. Ky, megjithė lehtėsirat qė i bėri Sheh Karbunara qė tė hynte pa luftė nė Karbunarė, e bombardoi Lushnjėn dhe i la tė lirė vullnetarėt tė plaēkitnin popullin; me njė fjalė, bėri ēmos pėr ta sabotuar luftėn, qė me siguri do tė fitohej. Rebelėt dhe populli, tė egėrsuar nga bombardimi, e sulmuan fuqinė qeveritare dhe e detyruan tė tėrhiqet me dėme tė mėdha, duke mbetur i plagosur edhe Seit Qemali. Fuqitė qeveritare nė tėrheqje e sipėr u qėlluan nėpėr gardhet e shtėpive prej bujqėve myzeqarė tė shtypur, tė cilėt me kėtė rast treguan spontanisht urrejtjen dhe zemėrimin e tyre kundėr ēifligarėve dhe fuqive tė tyre. Bektash Cakrani qėndroi nė vend dhe nuk pėr-paroi, ndėrsa Hysni Toska luftoi trimėrisht, duke lėnė mjaft tė vrarė, midis tė cilėve Riza dhe Godo Hekalin, qė tė dy nipėrit e Rrapo Hekalit. Kryengritėsit mė 12 korrik 1914 e pushtuan Beratin dhe Fierin qė bombardohej prej Bektash Cakranit. Nė Berat u ekzekutuan prej rebelėve tre patri-otė: kapiten Baki Gjebrea, Hajredin Fratari dhe Ismail Klosi. Berati mė 13 gusht u pushtua prapė prej emigrantėve tė Korēės e tė Gjirokastrės. Nė kėtė luftė ka marrė pjesė edhe Ēerēis Topulli, por mė 19 gusht qyteti u ripush-tua prej rebelėve, tė cilėt zunė Vjosėn dhe bėnė pėrgatitje pėr tė hyrė nė Vlorė.
Kryengritja Vorio-Epirote
Pėr organizimin e xhandarmarisė shqiptare ishte caktuar nga Konferenca e Londrės dhe kishte ardhur nė Shqipėri njė mision ushtarak holandez nėn kryesinė e gjeneral Dewerit, me nėnkryetar kolonel Thomson. Nė pėrbėrje tė misionit kishte dhe oficerė tė tjerė tė gradave tė ndryshme. Kėta oficerė, nė bashkėpunm me oficerėt shqiptarė, organizuan xhandarmėrinė pėr viset e lira dhe njėkohėsisht, nė parashikim tė ēlirimit tė viseve qė ende mbaheshin nga grekėt e serbėt, pregatitėn nga njė batalion pėr ēdo prefekturė. Pėr Korēėn e Gjirokastrėn batalionet komandoheshin pėrkatėsisht nga major Mustafa Aranitasi dhe major Ismail Haki Tatzati. Kur qeveria greke vendosi, e shtrėnguar nga Fuqitė e Mėdha qė kishin cak-tuar kufijt e Shqipėrisė, tė tėrheqė fuqitė e saj tė okupacionit nga Korēa dhe Gjirokastra, qev- eria shqiptare nisi batalionet e saj tė xhandar-marisė, bashkė me prefektėt e kryetarėt e zyrave tė paracaktuara, pėr tė marrė nė dorėz-im tė rregullt ato prefektura. Dorėzimi i rreg-ullt u bė pėr Korēėn, Ersekėn, Tepelenėn, njė pjesė tė Dangėllisė, Kėlcyrėn dhe njė pjesė tė Kurveleshit. Nga mesi i marsit qeveria shqiptare dėrgoi 300 xhandarė nėn komandėn e Mustafa Spatharės me dy oficerė holandezė, qė marshuan nga Opari pėr Voskopojė e Korēė. Ushtėria greke e dorėzoi Korēėn dhe u nis pėr nė Bilisht e kufi. Por grekėt nė Korēė filluan tė vėnė nė zbatim planin e kryengritjes qė kishin pėrgatitur mė parė, dhe, mė 2 prill 1914, nė Korēė plasi kryengritja e organizuar nga agjenti grek Jakovi, dhespot i Korēės, dhe nga kėshilli I Metropolisė. Ky plan u vu nė zbatim nga vull-netarėt grekomanė tė qytetit e tė fushės, nėn komandėn e kapedan Sulos, si edhe prej ushtarėve grekė tė fshehur nė Korēė, tė cilėt zunė pozitat mė me rėndėsi tė qytetit. Pėrnjėherėsh u dha kushtrimi ndėr fshatra, nė tė cilat patriotėt filluan tė grumbulloheshin e tė organizoheshin. Forcat e Kajo Kapedanit u vendosėn nėn vreshtat e Korēės, ku shpartallu-an fuqitė e Jorgji Bushos, ish-deputeti I Serfixhės nė parlamentin otoman, tė cilat po marshonin pėr nė qytet. Nga ana tjetėr, fshatarėt e Mborjės, nė Grykėn e Mborjes, shkatėrruan fuqinė e doktor Harisjadhit (korēar) tė pėrbėrė prej 400 vetash. Kėshtu qyteti u ēlirua dhe dhespoti me kėshillin e Metropolisė u transferuan nė Elbasan. Nacionalistėt ekstremistė tė Korēės, tė egėr-suar nga tradhėtia e grekomanėve tė Korēės, deshėn tė digjnin qytetin, por ndėrhyrja dhe gjakftohtėsia e Abdyl Ypit e shpėtoi qytetin nga rreziku i zjarrit. Fuqitė kombėtare shkelėn Devollin, Arrzėn, Nikolicėn e Dardhėn. Major Ismail Haki Tatzati e bėri Hoēishtin qendėr veprimi. Bilishti mbeti nė duar tė grekėve.
(vijon)
|
|
|
|
