 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Demokracia, e dini se cfare eshte? Eshte fuqia e pleshtave per te ngrene luanet.
--- Clemenceau
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 82 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
"Afėrdita"
Nė 2 maj 1908 njė grup atdhetarėsh formuan nė Elbasan shoqėrinė "Afėrdita", e cila krojoi edhe grupin e bandės sė qytetit, ndėrsa kish synim tė ngrinte njė palestėr sportive, dhe tė merrej me botimin e librave shkollorė.
Greva e Bukes
Nė 2 maj 1928 gratė e Korēės organizuan grevėn e bukės, qė ishte njė nga grevat e para tė kėtij lloji nė vendin tonė.
Temo Konomi
Nė 2 maj 1937 u vra pranė Barcelonės Temo Konomi, hero i Popullit, luftėtar i brigadave ndėrkombėtare pjesėmarrėse nė Luftėn e Spanjės.
Nikola Guerra
Nė 2 maj 1855 u lind baletmaestri italian Nikola Guerra, i cili luajti njė rol tė rėndėsishėm nė artin koreografik tė vendit tė tij dhe botės. Gjithashtu ishte pedagog nė mjaft teatro tė Evropės, si dhe regjisor qė vuri nė skenė mbi 30 balete, ku dallojmė: "Prometeu", "Karnevalet e Venedikut", "Marshi triumfal", etj.
|
|
|
| |
|
Historia e Gadishullit Ilirik sipas murgut frėng Faverial botohet mė nė fund nė Shqip pas 115 vjetėsh.
Falė punės kėmbėngulėse kėrkimore tė albanalogut tė nderuar Robert Elsi, u arrit tė gjendej dhe tė botohet mėpastaj libri i murgut frėng Zhan Klod Faverial, Historia e Shqipėrisė mė e vjetėr, Plejad, Tiranė, 2004. Libri u shkruajt gjatė viteve 1884-1889 dhe pėrbėn njė thesar kulturor tė pashtuar mė parė nė fondin Shqiptar. Duke e spjeguar qartė teatrin fetar tė Gadishullit Ilirk, tė dhėnat e shtjelluara ndonėse tė shumta i afrohen pėr herė tė parė lexuesit tė etur Shqiptar. Libri i Faverialit e zbėrthen imtėsisht historinė e Gadishullit Ilirik dhe formon shumė pėrgjigje qė pa habi vazhdimisht dėshirohen tė dihen. Faveriali ėshtė i pari qė e ka pėrcjellur historinė e Gadishulli Ilirik nga njė kėndvėshtrim i brendshėm fetar. I parė si botim, libri ėshtė i shqipėruar, redaktuar dhe shtypur me cilėsi tė lartė. Duke thėnė LEXOJENI domosdoshmėrisht kėtė libėr tė vyer, mė poshtė po citohet njė kapitull i tij.
KAPITULLI 29
Rrjedhojat e skizmės greke pėr Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt - pa atdhetari, pa letėrsi
Tė tilla qenė shkaset qė parashtruan Grekėt, pėr ta thėnė mė saktė, jo pėr tė ndarė kishat pasi ata vetė siē dėshmon historia nuk kanė qenė kurrnjiherė as mė tė vertetė ortodokse as me tė vertetė tė krishtere, por i nxorrėn pėr tė ngulitur mė mirė pushtetin e tyre tė paqėndrueshėm mbi Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt. Popullsitė ilire gjithherėt i ishin bindur vetėm klerit tė tyre, sepse vetė Roma lejonte zgjedhjen e primatit qė ata paraqisnin, si dhe miratonte zakonet e veēama tė Kishės sė Ilirisė. Por kjo nuk shkonte nė dobi tė politikės bizantine. Pėr tė ngjeshur mė mirė njė zgjedhė qė ata mezi e duronin, ajo i diktoi kėsaj kishe fatkeqe njė primat perandorak tė kallepit tė saj. Dhe nga ky primat i paftuar nga njėra anė, dhe nga ana tjetėr prej peshkopėve qė ky i paftuar i vuri nė selitė ilire, grekėt i bėnė tė besojnė Bullgarėt, Vllehėt dhe Shqiptarėt se kushdo qė nuk ishte grek nuk ishte as i krishterė Nė tė njėjtėn kohė qė dora-dorės ato shkase shtriheshin si bindje nė tė gjithė vendin, kushtohej njė kujdes i madh qė tė pengoheshin dėrgatat e Romės tė futeshin kėtu, si dhe ndonjė anėtar i klerit ilir tė shkonte nė Romė. Shtojmė mė tej, se u shkatėrruan me njė pėrkujdesje tė skajshme arkivat e primatisė ilire dhe tė gjitha pjesėt pėrkatėse tė marrėdhėnieve kanonike, tė cilat ajo i kish pasur deri nė atė kohe me selinė e Shėn Pjetrit.
Cila ka qenė rrjedhoja e pashmangshme e kėsaj gjendjeje? Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt e kanė humbur atė frymė vėllazėrimi qė krishterimi u frymėzon tė gjithė njerėzve, tė gjithė duke krijuar prej asaj hap pas hapi kombet. Pėr mė tepėr, nė vend qė tė lėvronin gjuhėn e tyre, ata prej fanatizmit kanė lėvruar greqishten. Edhe sot e kėsaj dite ka ndėr Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt qė shkruajnė mė tepėr nė romaika, ose greqishte makaronike, siē thoshte vllehu Bojaxhi i Moskopojės. Megjithatė, ēfar vėrejmė tjertėrkund? Ēfar ndodh nė Europė falė frymės sė vėrtetė tė krishterė, e cila sheh nė kulturėn e shkronjave mė shumė njė ēeshtje tė shijes filologjike dhe vetjake, sesa njė ēeshtje tė dobisė popullore? Psr interesin kombėtar, ēdo komb i krishterė ka lėvruar gjuhėn e tij dhe e ka pasuruar me njė literaturė tė ēmueshme. Tė vetmit nė Europė, Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt qė Grekėt i kanė shkėputur nga katolicizmi dhe qė i kanė hedhur pas orbitės sė tyre me dinakėri, nuk kanė literaturen e tyre. Mė fatkeqė se gjithė tė tjerėt, shqiptarėt nuk kanė as alfabet dhe nuk e dijnė se si shkruhet gjuha e tyre. Megjithatė, duke parė se arsimi ėshtė bėrė njė nevojė e gjithėsishme, ne jo vetėm qė ruajmė vlerėsimin mė tė lartė pėr racėn shqiptaro-vllehe, por besojmė se edhe ajo do tė hapė sytė e errėsuar nga pėshtjellimet e saj politike, dhe se nė vend qė ti kushtoje testamente apo dhurime fondesh financiare shkollave parazitare tė Greqisė, ajo do ti pėrkushtohet themelimit tė shkollave kombėtare dhe shtypjes sė librave tė nevojshėm pėr popujt e kėtij vendi.
# # #
Saimir Lolja, Nėn-Prof. Dr. PEng.
Illyria 05-10-2004
|
|
|
|
