 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Bėje si ta bėsh, pa e bėrė mos e lėsh
--- Populli
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 154 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Gjon Pali i Dytė ne Shqiperi
Nė 26 prill 1993 pėr herė tė parė Ati i Shenjtė, Papa Gjon Pali i Dytė, shkeli nė tokėn shqiptare dhe e pėrshėndeti me kėto fjalė popullin qė e priti me entiziazėm: "Zoti e ruajt Atdheun tuaj. Zoti ruajtė popullin shqiptar.".
Kryengritja e parė antiosmane nė Mitrovicė
Nė 26 prill 1910 nė Mitrovicė dhe Vuēiternė nisi kryengritja e parė antiosmane nė radhėn e kryengritjeve tė mėdha qė ēuan nė shpalljen e pavarėsisė.
Migel Servantes
Nė 26 prill 1616 mbylli sytė shkrimtari i madh spanjoll Migel Servantes Sahavedra, i njohur nė botėn e letrave si Servantes dhe autor i kryeveprės "Don Kishoti i Manēės".
Aksidenti ne centralin bėrthamor Cernobil
Nė 26 prill 1986 ndodhi aksidenti i tragjik nė centralin bėrthamor Cernobil, nga ku u rrezatuan lėndė helmuese nė njė zonė tė madhe tė ish-Bashkimit Sovjetik, si dhe nė disa vende tė Evropės, me pasoja pėr popullsinė e kėtyre zonave.
Dita Ndėrkombėtare e Qyteteve tė Binjakėzuara
26 prilli ėshtė Dita Ndėrkombėtare e Qyteteve tė Binjakėzuara, njė traditė e bukur qė ka hyrė tashmė nė jetėn ndėrkombėtare tė popujve.
|
|
|
|
| |
|
"Harmonia e toleranca fetare, medalje per kombin shqiptar"
INTERVISTE - Flet Muhamet Kapllani, keshilltar diplomatik i Presidentit te Republikes, Alfred Moisiu. Pse u zgjodh Tirana per Samitin e 9 dhjetorit te Kryetareve te Shteteve mbi tolerancen e dialogun nderetnik e nderfetar dhe pse konfliktet ne Ballkan, qe ishin te mirefillta nderetnike, kane patur edhe nje prapavije paksa fetare Pse u zgjodh Tirana per kete Samit te Kryetareve te Shteteve mbi tolerancen e dialogun nderetnik dhe nderfetar?
"Samiti i 9 dhjetorit ne nje kuptim eshte nje vazhdim, por ne nje shkalle me te larte dhe me te re, i konferences qe u zhvillua vjet ne Tirane, qe diskutoi per tolerancen dhe harmonine fetare ne Shqiperi. Ai ishte nje forum akademiko-shkencor, nuk ishte politik i mirefillte. Ne te ishin ftuar historiane e studiues, kryesisht nga bota shqiptare, si dhe te huaj. Ky forum u konsiderua si i suksesshem dhe ne te ishte bashkeorganizatore edhe UNESKO-ja, e cila e gjente me interes dhe te dobishme diskutimin e nje teme qe eshte shume e ndjeshme per rajonin dhe qe po behet gjithnje e me e ndjeshme edhe ne shkalle nderkombetare. Nga ketu lindi ideja per te patur nje Samit politik te Kryetareve te Shteteve te rajonit te Europes Juglindore, me teme pak me te zgjeruar, pra per dialogun nderfetar dhe nderetnik. Per rajonin e Ballkanit termat nderetnik dhe nderfetar ndonjehere jane si binjake. U bene ftesat dhe reagimi ka qene pozitiv. Krahas Presidentit Moisiu, do te kemi ne Tirane Kryetaret e Shteteve te Bosnje-Hercegovines, Kroacise, Serbi-Mali i Zi, Maqedoinise dhe Bullgarise. Do te jete Kryeministri i Norvegjise, si dhe Drejtori i Pergjithshem i UNESKO-s, Matsura. Greqia dhe Turqia do te perfaqesohen ne nivel ministrash, ndersa Rumania, Austria, Sllovenia e shtete te tjera, me te derguar te Presidenteve perkates. Zgjerimi i pjesmarrjes tregon se problemi eshte vertete shume i rendesishem dhe per te kane sensibilitet, jo vetem ballkanasit, por edhe Europa Qendrore e pertej.
Faktin pse u zgjodh Tirana, une e shpreh me nje metafore: 'Duke qene se Shqiperia ka deshmuar me te vertete nje tolerance dhe harmoni fetare shembullore ne mes tre komuniteteve prej shekujsh, ajo eshte nje vlere e madhe, nje nga vlerat me madhore qe ka shoqeria shqiptare, pra eshte sit e thuash nje medalje ne gjoksin e kombit shqiptar. Eshte gjithashtu, nje njohje nga te tjeret e kesaj vlere te shoqerise shqiptare'".
Ballkani ka vuajtur nga perplasjet nderetnike dhe nderfetare. Cfare pret rajoni nga ky Samit?
"Po t'i shohim konfliktet ne Ballkan, sidomos ne dhjetevjecarin e fundit pas shembjes se Murit te Berlinit dhe komunizmit, qe u pasua me dizintegrimin e shteteve shumeetnike si Bashkimi Sovjetik dhe Jugosllavia, keto kane qene kryesisht konflikte nderetnike. Per shkak te ringjalljes se nje nacionalizmi ekstrem, qe ne rastin e Ballkanit e dime se cili eshte ky, dhe per shkak te ambicies se tij per te vene nen kontroll apo tutele, ata qe po e linin Federaten, kjo solli konflikte, luftra dhe shume gjak, shume vuajtje dhe e ktheu Ballkanin shume prapa Europes. Ato konflikte, qe ishin te mirefillta nderetnike, kane patur edhe nje prapavije paksa fetare, por jo nga popujt e Ballkanit. Ngjyrimi fetar i eshte dhene nga politikanet, te cilet kane manipuluar me ndjenjat fetare dhe duan me te, ta shtyjne nacionalizmin edhe me thelle, ne nje nacionalizem ekstrem per arritjen e synimeve te tyre politike. Por e verteta eshte, qe edhe ne Ballkan apo me sakte ne ate qe quhet ish-Jugosllavi ku u zhvilluan luftra etnike, nuk mund te themi se ato ishin luftra fetare. Aty u demostrua nacionalizmi ekstrem, pas shembjes se komunizmit. Vakuumi ideologjik u mbush me nacionalizem. Ndersa me pare njihej se ishte ideologjia perfaqesuese e gjithckaje, tani kete e bente nacionalizmi. Dhe ne disa raste, duke politizuar fene dhe ndjenjat fetare. Shpesh eshte thene se "vdekja e ideologjise" ka cuar ne rigjallerimin e nacionalizmit edhe te fese, si nje ideologji e re per "qellime te caktuara"".
A mund te jene pengese per Samitin e Tiranes, ceshtjet ende te pazgjidhura plotesisht, si statusi i Kosoves?
"Besojme se duke i diskutuar ato qe jane ceshtjet me te mprehta ne marredheniet nderetnike ne rajonin tone dhe duke i pare drejt ne sy problemet, pa dashur t'u largohemi atyre, apo te fshihemi prapa gishtit, ne vecse i kontribuojme kapercimit te tyre. Ka nje te vertete, qe popujt dhe etnite ne Ballkan historikisht jane perziere me njeri-tjetrin. Ndaj kemi ne territoret e rajonet e njeri-tjetrit pakica kombetare, grupe etnike, linguistike e etno-kulturore. Ky eshte realiteti: Ballkani eshte nje mozaik i pasur etnish, kombesh, feshe e kulturash. Gjithe thelbi eshte qe ta njohim e pranojme si pasuri kete te vertete. Ne Maqedoni ka maqedonas, shqiptare, turq e serbe, pra ky eshte mozaiku etnik i Maqedonise. Ne Kosove, popullesia dominuese eshte shqiptare, por atje ka edhe pakice serbe apo pakica te tjera, si turke e boshnjake dhe ky eshte nje realitet. Kur ne e njohim kete realitet, d.m.th. e pranojme qe kjo eshte shtepia jone e perbashket. Pra, Maqedonia eshte shtepia e perbashket e maqedonasve dhe shqiptareve dhe te mos themi qe shqiptaret jane bujtes, qe nje dite mund "t'i nxjerresh" edhe jashte shtepise. Pra per kete shtepi te perbashket do te kujdesen te gjithe njelloj dhe ne te duhet te jetojne te gjithe njelloj. Kete mentalitet dhe filozofi duam te sjellim ne kete diskutim nderetnik dhe jo mentalitetin e perplasjes, te konfliktit e tensionit. Sepse keshtu e ka sjelle historia, qe jemi e do te jemi prane njeri-tjetrit dhe do te ndajme edhe fatet se bashku, jo duke e perjashtuar, por duke e perfshire tjetrin. Ne na vjen mire qe shqiptaret kete po thone perdite ne Kosove, ne menyre te vecante politika kosovare, qe pohon se popullesia e te gjithe Kosoves do te vendose per fatin e saj. E keqja ne Ballkan ka qene se Tjetrin e kemi pare si te huaj, si kundershtar dhe armik. Ai mund te jete i ndryshem nga perkatesia kombetare, etnike dhe fetare, por tjetri duhet pranuar dhe vleresuar per kete. Ne shqiptaret, pavaresisht se dikush eshte musliman, ortodoks apo katolik, ne e pranojme njeri-tjetrin, sepse kemi nje emerues te perbashket, qe jemi shqiptare, para se te jemi te nje perkatesie fetare. Kur e pranon tjetrin si vetja, kjo sjelle nje fryme tjeter; sjell tolerancen per mirekuptim dhe bashkejetesen.
Kjo eshte e rendesishme dhe e dobishme, jo vetem per ne ballkanasit, por edhe pertej Ballkanit. Europa dihet se nga pikepamja fetare ka nje popullesi kryesisht te krishtere. Muslimanet jane kryesisht ne Bosnje, Kosove, Shqiperi, Maqedoni e po te shkojme me tej, ne Turqi. Ka komunitete muslimane edhe ne shtete si Franca, Gjermania, Anglia, qe vijne nga Afrika Veriore e pjese te tjera te botes. Por Ballkani, me keto popullesi muslimane, qe nuk i perkasin nje krahu fondamentalist e radikal, sikurse ne zona te tjera, si Lindja e Mesme apo bota arabe, eshte shume i moderuar dhe per vlera te veta kulturore dhe identitet kulturor njeh ate europian. Ne jemi ballkanas, mund te jemi muslimane ballkanas, por ne ne rradhe te pare ndjehemi me identitet kulturor europian dhe kjo eshte nje pasuri per Europen. Ky diversitet i Ballkanit eshte nje pasuri kulturore per Europen, sepse ai perfaqeson dimensionin me te moderuar, me liberal te muslimaneve. Kjo ne te njejten kohe eshte edhe nje barriere per penetrimin e fondamentalizmit islamik ne rajonin tone dhe ne Europe, sepse keto muslimane me identitet europian nuk jane tjetersuar dhe si te tille ata priren te jene refraktar ndaj politizimit te fese dhe manipulimit me ndjenjat fetare per qellime te mbrapshta. Cfare po bejne aktualisht terroristet? Po manipulojne me ndjenjat fetare per t'i hedhur njerezit kunder njeri-tjetrit, bile per te perplasur edhe qyteterimet. Synimi i ketij Samiti eshte shume inkurajues per nje fryme te re ne Ballkan dhe Europe. Madje edhe Europa duhet te ndergjegjesohet me shume per kete vlere te shtuar, jo ta shikoje ate si nje gje negative, sikur keta muslimane ne Ballkan vetem prishin pune. Perkundrazi, ata jo vetem nuk prishin pune, por i bejne nder Europes, qe duhet te clirohet nga stereotipet e se kaluares".
Sa ishte i veshtire ne planin diplomatik organizimi i ketij Samiti?
"Natyrisht qe ishte i nevojshem nje angazhim nga ana e pales shqiptare dhe UNESKO-s per kete qellim. Pergjithesisht kemi ndeshur ne nje mirekuptim nga fqinjet dhe interlokutoret e tjere. Kemi shpjeguar rast pas rasti. Ne menyre te vecante Presidenti Moisiu ne cdo rast apo takim me Kryetaret e Shteteve te Ballkanit ka trajtuar rendesine e ketij Samiti. E verteta eshte qe ne kete mes nje kontribut te ndjeshem ka dhene edhe vete Drejtori i Pergjithshem i UNESKO-s, Matsura, si bashkeorganizator me Presidentin Moisiu, i ketij Samiti".
A mund te kthehet ky ne nje Samit periodik?
"Samite te ketij lloji nuk mund t'i nenshtrohen nje rutine apo perseritje aq te shpeshte. Nuk perjashtoj mundesine qe nga ky Samit te dalin propozime per te perseritur Samite te ketij lloji. Mundet edhe nje Samit i vetem te qendroje si i tille me vlerat qe prodhon".
Si shpjegohet interesimi i Norvegjise?
"Norvegjia, si nje shtet nordik, duket gjeografikisht larg nesh, por nordiket si rajon shquhen per demokraci te konsoliduar, me dimension human dhe elemente sociale te theksuar, dhe ku ndjenjat fetare ne sensin pozitiv jane te pranishme. Ne kete veshtrim, interesimi i Kryeministrit te Norvegjise, Bondevik, eshte interesimi i nje perfaqesuesi te larte te nje gadishulli ne veri te Europes, per kete gadishull ne jug te Europes. Ai gadishull nuk ngerthen problematiken e Ballkanit, por edhe ai ka problematiken e vendeve te zhvilluara, ku feja, humanizmi, pesha qe mbart besimi ne raport me shoqerine, me shtetin, me zhvillimin e social e kulturor, ka peshen e vete specifike te pamohueshme. Edhe ata bejne, ate qe shkenca e njeh shpesh si studim krahasues. Ata kane cfare te nxjerrin mesime nga Ballkani, ashtu si edhe mund te ndihmojne".
Ne cilat linja do te mbeshtetet deklarata finale e Samitit?
"Deklarata do te synoje te jape nje tabllo nderetnike te Ballkanit post-konflikt, tendencat pozitive, por edhe fenomenet negative qe shoqerojne marredheniet nderetnike. E njejta gje duhet te thuhet edhe per marredheniet nderfetare, pra per te hapur nje vizion te ri se si t'i kapercejme problemet nderetnike dhe nderfetare ne rajon. Mbase une nuk mund ta them para kohe, pasi nuk dua te paragjykoj Kryetaret e Shteteve, sepse ata do te bejne parashtrimin e tezave dhe pikepamjeve te tyre. Gjykoj se teza e integrimit euroatlantik do te evidentohet me force ne kete Samit, pasi integrimi integrimi euroatlantik i rajonit tone eshte alternativa ose shansi historik per te perballuar e kapercyer kete problematike te mprehte".
Ju e shihnin integrimin e Ballkanit ne Europe si nje bllok?
"Nga europianet, kujdesi po tregohet per te gjithe Ballkanin Perendimor, si nje pjese paksa me e prapambetur e Ballkanit te madh, por aq me teper e Europes. Pra perpjekjet po behen qe ky Ballkan Perendimor te mund te levize dhe te kaperceje nje problematike qe eshte me e veshtire se e pjeseve te tjera dhe ku ne rradhe te pare hyjne stabiliteti politik, reformat, thellimi i proceseve demokratike, por dhe kapercimi i fenomeneve negative, si ato qe lidhen me marredheniet nderetnike e nderfetare. Po behen perpjekje qe Ballkani Perendimor per disa fusha te levize ne bllok. Megjithate, kur te vije puna per pranim, secili shtet do te vleresohet sipas meritave. Secili do ta marre bileten vecmas per t'u futur ne sallen e madhe te "Teatrit Europian". Megjithate duhet thene se secili nga vendet eshte "i afte" ta pengoje tjetrin me problemet dhe ngaterresat qe nxjerr. Nese nje vend eshte ne prag per t'u anetaresuar ne BE, nje tensionim, ferkim apo perplasje me vendin fqinj, atij vecse i ngadaleson shpejtesine. Pra ka nje ndervaresi dhe ne ballkanasit duhet te merremi vesh me njeri-tjetrin dhe jo te nxijme e hedhim balte mbi njeri-tjetrin".
Bisedoi Elton METAJ
"Ne jemi ballkanas, mund te jemi muslimane ballkanas, por ne ne rradhe te pare ndjehemi me identitet kulturor europian dhe kjo eshte nje pasuri per Europen. Ky diversitet i Ballkanit eshte nje pasuri kulturore per Europen, sepse ai perfaqeson dimensionin me te moderuar, me liberal te muslimaneve. Kjo ne te njejten kohe eshte edhe nje barriere per penetrimin e fondamentalizmit islamik ne rajonin tone dhe ne Europe, sepse keto muslimane me identitet europian nuk jane tjetersuar dhe si te tille ata priren te jene refraktar ndaj politizimit te fese dhe manipulimit me ndjenjat fetare per qellime te mbrapshta. Aktualisht terroristet po manipulojne me ndjenjat fetare per t'i hedhur njerezit kunder njeri-tjetrit, bile per te perplasur edhe qyteterimet"
|
|
|
|
