 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Ruajuni nga njerezit zoti i te cilit eshte ne qiell.
--- Shaw
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 120 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Gjon Pali i Dytė ne Shqiperi
Nė 26 prill 1993 pėr herė tė parė Ati i Shenjtė, Papa Gjon Pali i Dytė, shkeli nė tokėn shqiptare dhe e pėrshėndeti me kėto fjalė popullin qė e priti me entiziazėm: "Zoti e ruajt Atdheun tuaj. Zoti ruajtė popullin shqiptar.".
Kryengritja e parė antiosmane nė Mitrovicė
Nė 26 prill 1910 nė Mitrovicė dhe Vuēiternė nisi kryengritja e parė antiosmane nė radhėn e kryengritjeve tė mėdha qė ēuan nė shpalljen e pavarėsisė.
Migel Servantes
Nė 26 prill 1616 mbylli sytė shkrimtari i madh spanjoll Migel Servantes Sahavedra, i njohur nė botėn e letrave si Servantes dhe autor i kryeveprės "Don Kishoti i Manēės".
Aksidenti ne centralin bėrthamor Cernobil
Nė 26 prill 1986 ndodhi aksidenti i tragjik nė centralin bėrthamor Cernobil, nga ku u rrezatuan lėndė helmuese nė njė zonė tė madhe tė ish-Bashkimit Sovjetik, si dhe nė disa vende tė Evropės, me pasoja pėr popullsinė e kėtyre zonave.
Dita Ndėrkombėtare e Qyteteve tė Binjakėzuara
26 prilli ėshtė Dita Ndėrkombėtare e Qyteteve tė Binjakėzuara, njė traditė e bukur qė ka hyrė tashmė nė jetėn ndėrkombėtare tė popujve.
|
|
|
|
| |
|
Historia e Gadishullit Ilirik sipas murgut frėng Faverial botohet mė nė fund nė Shqip pas 115 vjetėsh.
Falė punės kėmbėngulėse kėrkimore tė albanalogut tė nderuar Robert Elsi, u arrit tė gjendej dhe tė botohet mėpastaj libri i murgut frėng Zhan Klod Faverial, Historia e Shqipėrisė mė e vjetėr, Plejad, Tiranė, 2004. Libri u shkruajt gjatė viteve 1884-1889 dhe pėrbėn njė thesar kulturor tė pashtuar mė parė nė fondin Shqiptar. Duke e spjeguar qartė teatrin fetar tė Gadishullit Ilirk, tė dhėnat e shtjelluara ndonėse tė shumta i afrohen pėr herė tė parė lexuesit tė etur Shqiptar. Libri i Faverialit e zbėrthen imtėsisht historinė e Gadishullit Ilirik dhe formon shumė pėrgjigje qė pa habi vazhdimisht dėshirohen tė dihen. Faveriali ėshtė i pari qė e ka pėrcjellur historinė e Gadishulli Ilirik nga njė kėndvėshtrim i brendshėm fetar. I parė si botim, libri ėshtė i shqipėruar, redaktuar dhe shtypur me cilėsi tė lartė. Duke thėnė LEXOJENI domosdoshmėrisht kėtė libėr tė vyer, mė poshtė po citohet njė kapitull i tij.
KAPITULLI 29
Rrjedhojat e skizmės greke pėr Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt - pa atdhetari, pa letėrsi
Tė tilla qenė shkaset qė parashtruan Grekėt, pėr ta thėnė mė saktė, jo pėr tė ndarė kishat pasi ata vetė siē dėshmon historia nuk kanė qenė kurrnjiherė as mė tė vertetė ortodokse as me tė vertetė tė krishtere, por i nxorrėn pėr tė ngulitur mė mirė pushtetin e tyre tė paqėndrueshėm mbi Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt. Popullsitė ilire gjithherėt i ishin bindur vetėm klerit tė tyre, sepse vetė Roma lejonte zgjedhjen e primatit qė ata paraqisnin, si dhe miratonte zakonet e veēama tė Kishės sė Ilirisė. Por kjo nuk shkonte nė dobi tė politikės bizantine. Pėr tė ngjeshur mė mirė njė zgjedhė qė ata mezi e duronin, ajo i diktoi kėsaj kishe fatkeqe njė primat perandorak tė kallepit tė saj. Dhe nga ky primat i paftuar nga njėra anė, dhe nga ana tjetėr prej peshkopėve qė ky i paftuar i vuri nė selitė ilire, grekėt i bėnė tė besojnė Bullgarėt, Vllehėt dhe Shqiptarėt se kushdo qė nuk ishte grek nuk ishte as i krishterė Nė tė njėjtėn kohė qė dora-dorės ato shkase shtriheshin si bindje nė tė gjithė vendin, kushtohej njė kujdes i madh qė tė pengoheshin dėrgatat e Romės tė futeshin kėtu, si dhe ndonjė anėtar i klerit ilir tė shkonte nė Romė. Shtojmė mė tej, se u shkatėrruan me njė pėrkujdesje tė skajshme arkivat e primatisė ilire dhe tė gjitha pjesėt pėrkatėse tė marrėdhėnieve kanonike, tė cilat ajo i kish pasur deri nė atė kohe me selinė e Shėn Pjetrit.
Cila ka qenė rrjedhoja e pashmangshme e kėsaj gjendjeje? Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt e kanė humbur atė frymė vėllazėrimi qė krishterimi u frymėzon tė gjithė njerėzve, tė gjithė duke krijuar prej asaj hap pas hapi kombet. Pėr mė tepėr, nė vend qė tė lėvronin gjuhėn e tyre, ata prej fanatizmit kanė lėvruar greqishten. Edhe sot e kėsaj dite ka ndėr Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt qė shkruajnė mė tepėr nė romaika, ose greqishte makaronike, siē thoshte vllehu Bojaxhi i Moskopojės. Megjithatė, ēfar vėrejmė tjertėrkund? Ēfar ndodh nė Europė falė frymės sė vėrtetė tė krishterė, e cila sheh nė kulturėn e shkronjave mė shumė njė ēeshtje tė shijes filologjike dhe vetjake, sesa njė ēeshtje tė dobisė popullore? Psr interesin kombėtar, ēdo komb i krishterė ka lėvruar gjuhėn e tij dhe e ka pasuruar me njė literaturė tė ēmueshme. Tė vetmit nė Europė, Vllehėt, Shqiptarėt dhe Bullgarėt qė Grekėt i kanė shkėputur nga katolicizmi dhe qė i kanė hedhur pas orbitės sė tyre me dinakėri, nuk kanė literaturen e tyre. Mė fatkeqė se gjithė tė tjerėt, shqiptarėt nuk kanė as alfabet dhe nuk e dijnė se si shkruhet gjuha e tyre. Megjithatė, duke parė se arsimi ėshtė bėrė njė nevojė e gjithėsishme, ne jo vetėm qė ruajmė vlerėsimin mė tė lartė pėr racėn shqiptaro-vllehe, por besojmė se edhe ajo do tė hapė sytė e errėsuar nga pėshtjellimet e saj politike, dhe se nė vend qė ti kushtoje testamente apo dhurime fondesh financiare shkollave parazitare tė Greqisė, ajo do ti pėrkushtohet themelimit tė shkollave kombėtare dhe shtypjes sė librave tė nevojshėm pėr popujt e kėtij vendi.
# # #
Saimir Lolja, Nėn-Prof. Dr. PEng.
Illyria 05-10-2004
|
|
|
|
