 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Bleta din si bėhet mjalta --- Populli
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 113 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Dhimitėr Pasko
Nė 4 maj 1966 mbylli syė Dhimitėr Pasko ose shumė i njohuri Mitrush Kuteli, shkrimtar, ekonomist, publicist dhe pėrkthyes. E pati nisur krijimtarinė letrare qysh nė vitet '30, kur botonte "Net shqiptare", "Kapllan Aga i Shaban Shpatės", "Ago Jakupi", si dhe hartonte mjaft vepra ekonomike. Pas ēlirimit, Kuteli botoi "Pylli i gėshtenjave", "Tregime tė moēme shqiptare", "Baltė nga kjo tokė" , "Nė njė cep tė Iirisė sė Poshtme", etj, si dhe bėri mjaft pėrkthime tė paarritshme tė shkrimtarėve tė mėdhenj botėrore, qė e vendosin nė piedestalin e pėrkthyesve tanė mė tė mirė.
Alberto Blest Gana'
Nė 4 maj 1830 lindi shkrimtari kilian Alberto Blest Gana', themeluesi i realizmit kritik nė letėrsinė e vendit tė vet dhe nė atė latinoamerikan. Veprat e tij mė tė mira, romane, jane: "Dashuria e parė", "Babai i familjes", "Martin Rives", "Aritmetikė e dashuri", etj. Vdiq nė vitin 1920.
Antuan Augustini
Nė 4 maj 1900 lindi nė Paris Antuan Augustini, skulptor kroat, i cili ndėrmjet veprave tė shumta qė krijoi, u dallua veēanėrisht pėr portretet. Ndėrmjet kėtyre portreteve ėshtė edhe njė portret i heroit tonė kombėtar, Gjergj Kastrioti Skendėrbeu.
Xhovani Batista Graci
Nė 4 maj 1925 u nda nga jeta Xhovani Batista Graci, fiziolog, qė u mor mjaft me sėmundjet ngjitėse dhe sidomos me malarjen. Ai pėrshkroi ciklin e plotė tė zhvillimit tė mikrobit tė kėsaj sėmundjeje , duke vėrtetuar se bartėsi i vetėm i tij ishte mushkonja anofele.
|
|
|
|
| |
|
Pėrkujtohet sot nė Galerinė Kombėtare tė Arteve skulptori i njohur
Njė shekull nė daltėn e Odhise Paskalit
Ai kurrė nuk kreu studime pėr skulpturė nė jetėn e tij. Por kjo nuk e pengoi qė ai tė ishte ndėr mė tė mėdhenjtė e skulpturės shqiptare.
Admirina Peēi
Odhise Paskali sė bashku me famėn e artit tė tij ka mbėrritur nė kufirin e moshės ku shėnohet shifra 100. Njė pėrvjetor i veēantė qė pėrkujtohet nė Galerinė Kombėtare tė Arteve me njė miniekspozitė skulpture me 8 vepra tė ndodhura nė fondin e Galerisė Kombėtare tė Arteve. Ishte menduar qė pėr artistin e madh nėn kėtė 100-vjetor tė akordohej nga Presidenti i Shqipėrisė edhe titulli "Nderi i Kombit". Por ky titull do t'i akordohet vetėm nė muajin janar pas vdekjes, skulptorit tė sa e sa monumenteve kombėtare, tė shpėrndara nė tė gjithė Shqipėrinė, Odhise Paskalit. Sipas drejtorit tė Galerisė Kombėtare, Abaz Hado, atė ditė do tė zhvillohet edhe njė simpozium shkencor mbi figurėn e artistit. Ndėrsa sot paradite nė pėrvjetorin e lindjes sė tij, pranė kėtij institucioni, pėrveē njė pasqyrimi tė shkurtėr tė kontributit qė Paskali ka dhėnė nė kulturėn tonė, do tė ekspozohen edhe disa punė tė tij, tė ndodhura nė fondin e galerisė. "Janė 8 skulptura qė autori i ka punuar nė periudha tė ndryshme tė jetės sė tij, qė do tė ekspozohen pėr publikun, mes tė cilave figura e njė malėsori e derdhur nė bronz, njė miniskulpturė luftėtari, figura e ish-diktatorit Enver Hoxha nė rini tė tij", thotė drejtori i Galerisė Kombėtare tė Arteve, Abaz Hado, sipas tė cilit, vepra mė interesante qė do tė paraqitet nė kėtė ekspozitė pėrkujtimore ėshtė boceti i statujės "Fundi i Nazizmit", e cila ndodhet nė oborrin e njėrit prej kampeve tė pėrqendrimit "Mathauzen".
E megjithėse, Paskali nuk studioi pėr skulpturė, ai mbetet mė i madhi skulptor shqiptar i tė gjitha kohėrave. Odhise Paskali ishte shkrimtar, gazetar, pėrkthyes, piktor, skulptor. Kishte mbaruar studimet e larta pėr filozofi dhe letėrsi nė Torino, por deri nė vitin 1927 ende nuk e dinte se ēfarė drejtimi do tė merrte jeta e tij. Ai krijonte nė shumė gjini dhe tė gjitha ishin tė arrira. Ndėrsa botonte mendimet e tij nė shtypin e kohės, realizonte edhe skulpturė. Vepra e tij e vitit 1924, "I urituri", do tė bėhej e njohur pėr tė gjithė shqiptarėt brenda dhe jashtė vendit dhe ky ishte momenti kur u dallua mė sė shumti si skulptor. Njė ndėr kryeveprat e tij mbetet figura e Skėnderbeut, e cila ndryshe nga tė gjitha realizimet e deritanishme, duket se i shkon mė pėr shtat heroit kombėtar. Pėr tė ai ka punuar pėr njė kohė tė gjatė, ndėrsa janė edhe vepra tė tjera tė tij shumė tė njohura si "Flamurtari", "Luftėtari Kombėtar", "Malėsori", "Jeronim De Rada", "Naim Frashėri" etj. Por nė jetėn e tij artistike skulptorit Paskali i humbėn shumė vepra. Mendohet se njė numėr i madh veprash qė i pėrkasin viteve “30-tė gjenden nė Itali, Gjenevė, Maqedoni etj. Shumė janė marrė si plaēkė lufte gjatė pushtimit. Nė vitin 1925, kur sapo kishte pėrfunduar kryeveprėn e tij "I urituri", Odise Paskali, kėrkonte mundėsitė pėr tė studiuar nė Akademinė e Arteve tė Bukura nė Itali, dėshirė tė cilėn mund t'ia realizonte vetėm mbreti. Ai dėrgon nė Pallatin Presidencial dy veprat e tij tė fundit "I urituri" dhe "Fytyrė vajze", vepra qė mė pas mbetėn nė pallatin e Zogut, e mė pas u nisėn pėr nė Itali.
Jeta e skulptorit tė madh
Odhise Paskali lindi nė Pėrmet nė vitin 1903. Studioi pėr Letėrsi dhe Filozofi nė Torino tė Italisė, ku mė pas vazhdoi studimet pėr histori arti nė vitin 1927. Vite mė vonė, nė 1931-shin krijoi shoqėrinė "Miqtė e artit". Nė periudhėn 1932-1937, nė disa qytete tė Shqipėrisė, u ngritėn disa monumente skulpturore, punime tė autorit. Skulptori i Popullit ėshtė i njohur pėr shumė nga punimet e tij, por mbi tė gjitha nė krijimtarinė e vet tė larmishme janė tė njohura veprat: "I urituri", "Lufėtari Kombėtar", "Themistokli Gėrmenji", nė Korēė; "Ushtari i panjohur", "Partizani fitimtar" (Mathauzen, Austri) 1968; Monumenti i Skėnderbeut nė Tiranė me bashkautorė; Bustet: Naim Frashėri, Jeronim De Rada, Vojo Kushi e shumė vepra tė tjera. Pėr tė gjithė ata qė e kanė vlerėsuar, vepra e tij mbetet njė shkollė e vėrtetė arti.
|
|
|
|
