 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Bukuria një ditë, veprat një jetë --- Populli
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 107 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
| |
|
Kujtimet e mbretit Zog, te ritreguara nepermjet dores se adjutantit Hysein Selmani, tashme arrijne ne piken kritike. Atje ku eshte kontestuar gjithmone Mbreti shqiptar. Largimi i tij dhe i familjes mbreterore nga 7 prilli i vitit 1939. Eshte nje dite fatale, e cila leshon shpesh hijen e saj te dhimbshme. Por, historia ose njerezit qe merren me te, gjithmone e kane percudnuar, sipas interesave.
Per te gjithe, deri pak vjet me pare, ka qene "e precizuar" se Mbreti u largua ne 7 Prill dhe e la Shqiperine. Kjo eshte arsyeja qe kujtimet, te cilat sillen per here te pare nga "Korrieri", jane te vlefshme sepse tregojne nje realitet ndryshe nepermjet syve te personazheve te gjalla te asaj kohe. Pothuaj te panjohura, ato do te sherbejne per nje ridimensionim jo vetem te familjes mbreterore, por bashke me te edhe te personazheve te asaj kohe. Nga keto kujtime duket se ka pak njerez, qe ne ato dite e kane merituar te jene "Nder i kombit", pavaresisht nga inflacioni i shume emrave patetike ne vitet e fundit. Ndersa, homazhi i pak prej tyreve, eshte "harruar" nga rrjedhat qe ka marre historia me vone. Vete Mbreti shqiptar eshte koshient per 7 prillin dhe per realitetin, qe erdhi nga Italia. Sepse, vendi i vogel dhe i varfer qe ai drejtonte nuk mund te jetonte pa ndihmen e nje fuqie te madhe. Ne diten e fundit, te qendrimit ne vendin e tij, kur ai u perserit qeveritareve shqiptare, se nese ndonje do te ishte i afte qe te negocionte per te miren e atdheut, apo do te paraqiste ndonje alternative, qofte edhe ne kurriz te Fronit, ai do t'i pergjigjej, duket si serioziteti i tij i fundit. Por, koha nuk pret. Anijet italiane jane afruar ne breg, ndersa per te shpetuar imazhin e Shqiperise, ai merr nje keshille nga Parlamenti qe te largoje fillimisht Princin e vogel dhe Mbretereshen Geraldina nga ky realitet. .. b.an
Parlamenti shqiptar ne 6 prill 1939: Monarket te largohen
Fjalimi i Ministrit te Brendshem Musa Jukes, perpara parlamentit, i ka shokuar te gjithe. Mbi te gjithe, monarkun shqiptar, qe nuk e besonte kete shkrehje perpara kesaj situate. Gjithsesi, Lartmadherija vendos qe te referoje vete para Asamblese duke shpjeguar periudhen e gjate te marredhenieve shqiptaro-italiane. Ai eshte i zhgenjyer me Fuqite e Medha dhe shpjegon se ka dyshuar gjithmone tek Italia. Nderkohe, Mbreti eshte koshient per gjendjen ne Shqiperi dhe shpjegon se me planin e mbrojtjes, paraqitur nga Komanda e Pergjithshme me 18 mars 1939, vendi mund te mbrohej. Por, komandantet e tij nuk jane ne lartesine e detyres. Ky tashme eshte nje realitet. Ne mesnaten e 6-7prillit, parlamenti shqiptar e fton perfundimisht mbretereshen dhe princin qe te largohet
"Ne kete ore qe ndodhemi, situata e brendshme eshte ne kete gjendje sic u shpjegua. Prandaj dhe lipset te mirren masat e shpejta per te realizuar persa e shohin te nevojshme per te vepruar Prefektat. Sepse ne rast se nuk do te autorizohen ne kerkesat qe parashtrojne, une nuk mundem te mbaje me asnje pergjegjesi mbi situaten e vendit, se si po e shikoni propagandat jane aq shume saqe ne cdo dite vjen duke u keqesuar dhe xhandarmeria eshte terhequr nga postat. Kjo duhet te studjohet mire", tha Ministri Brendshem Musa Juka, para mbledhjes me 6 Prill 1939, para Qeverise dhe Parlamentit, kujton adjutanti.
Kryeministri Koco Kota, kujton adjutanti Selmani, ju drejtua Ministrit te Brendshem Musa Jukes, dhe i tha: "Keto qe na sqarove mbi gjendjen e brendshme i morem vesh. Po pse na thua sot e jo me pare. Nuk e kuptoni se tani jemi ne pragun e ngjarjeve dhe ju Zotni Minister deri dje na keni thene se qetesia eshte ne rregull, dhe cdo pergjegjesi e merrnit ju. Ndersa sot nuk eshte me nje justifikim per ju. Ju jeni pergjegjes per mbajtjen e qetesise se vendit. Keni patur e keni te gjithe kompetencat, kjo pergjegjesi nuk ju falet", iu drejtua Kryeministri Kota. Me pas, kryeministri Kota, u ngrit dhe me tha qe:"A mundej te shikonte Mbretin nje minute?" Une, kujton adjutanti,- hyra ne zyre ku ishte Mbreti dhe Mehmet Konica e i parashtrova se Kryeministri Kota, deshiron nje minute per t'u pare. "Po, me tha Mbreti, te vije". Pasi hyri kryeministri brenda mbreti me tha:"Hajdeni dhe ju kolonel". Kota i parashtroi Mbretit per sa Musa Juka foli mbi situaten e brendshme. "E gjeta shume te shqetesuar kete here Ministrin, mbi sa na parashtroi", i tha mbretit Kryeministri Kota.
Mbreti me urdheroi te therras Komandantin e Mbrojtjes Kombetare Gjeneral Xhemal Aranitasin, Kryetarin e Shtatmadherise Gjeneral Gustav Mirdaicin e komandantin e Xhandarmerise kolonel Shefki Shatku dhe N/kolonel Sami Koken. Ata duhet qe te vinin menjehere ne Pallat. "Sa te vijne futi ne keshill e me lajmeroni", me tha mbreti. Me keto dolem. Kryeministri hyri ne Mbledhje e une u telefonova komandanteve qe te vijne ne Pallat. Menjehere erdhen si Komandanti i Mbrojtjes Kombetare Gjeneral Xhemal Aranitasi, me te dy vartesit: Kryetarin e nenkryetarin e Shtatmadherise si dhe Komandantin e Xhandarmerise kolonel Shefki Shatku. Pasi i futa brenda ne mbledhje e kam lajmeruar menjehere Mbretin. Ne kete kohe Mbreti hyri brenda ne Keshill e Mehmet Konica doli. Pas kesaj, kujton adjutanti,- Mbreti me urdheroi ta percillja e dolem. "Po sa po kalonim ne lulishte me shtriu krahun dhe me tha: 'Kolonel veni mend shume Mbretit e hapi syte, sepse punet nuk jane aspak mire. Une po nisem pas dy oresh per Jugosllavi dhe ja parashtrova te gjitha Mbretit. Me ate qe me tha nen goje Ministri Milcic, ma hodhi se ka posibilitet, qe Shkodren ta okupoje Jugosllavia e dhene si shperblim prej italianeve'.
Une i thashe: Se perse shkoni ne Jugosllavi, apo ju dergoi Mbreti. 'Jo, une shkoj per t'u siguruar se neser ka mundesi qe edhe automobil te (mos) gjendet'. Une kam marre gruan dhe dy vajzat e Osam Tarakun. Me keto fjale u ndame me Mehmet Konicen.
Kur hyra brenda ne Mbledhje, Zogu I Mbreti i Shqiptareve, po ju fliste Asamblese, mbi te gjitha ngjarjet e kaluara me sa Italia ka patur gjithmone qellimet e erreta kundrejt Shqiperise. Ja cfare thoshte ai: "Sot ndodhemi ne situaten me kritike, gati te thuash se ne lufte me Italine. Sic e dini qellimet e Musolinit, asnjehere nuk kane qene te sinqerta kundrejt Shqiperise, si ajo e 26 Dhjetorit 1926 me Baron Aloisin. Me zor te madh e kaluam dhe ajo e 1933, me Koke, e sa qe ishte nje situate shume kritike por ne ate kohe disa interesa te Shteteve te Medhaja nuk e lejonin te bente kete qe do te beje sot, prandaj e kaluam. Kur Italia sulmoi Abisinine, ne si aleate i ndenjem lealisht besnike, ndersa e gjithe bota i vune sanksione. Ne, nga ana jone, i ndenjem besnike dhe si aleate abstenuam, se nuk mund te vinin kundra Aleates. Dhe nga kjo sjellje jona filloi te permiresohej pak miqesia si ne ngrohtesi me relata me te buta. Keshtu thame se e kaluam. Ne Dhjetorin 1937 marreveshjet Stojadinovic, qe ishte Kryeministri Jugosllav dhe Konti Ciano, Minister i Puneve te Jashtme te Italise, ne Beograd na preken shume. Sepse Ministri i Shqiperise ne Beograd Tahir Shtylla, nuk mori pjese ne bisedimet, e as qe u thirr d.m.th., se sipas Paktit te Aleances nuk u perfill. Dhe ne, megjithese kishim hollesisht lajmet e akordeve, te cilat ishin ne demin e Shqiperise nuk beme asnje ze.
Konti Ciano, pasi u kthye prej Jugosllavise, na erdhi zyrtarisht per t'i bere vizite Qeverise Shqiptare ku i shpjegoi sipas qejfit te tij se bisedimet Italo-Jugosllave nuk kane asgje mbi Shqiperine. Na deshironte qe te leshohej nje komunikate se bashku me Ministrin e Jashtem te Shqiperise. Natyrisht, kjo nuk u pranua dhe prej kesaj kohe e kuptova se Konti Ciano ka shume influence tek Musolini. Ai u perpoq te na afroje ne nje menyre miqesie, por ishte shume megaloman dhe i paqendrueshem ne bisedimet e tij dhe mendjemadh.
Kontit Ciano, prej 5 diteve te qendrimit te tij ne Shqiperi, ju bene gjithandej nderimet si mik e aleat. Ai me shume dhe gjithandej u shoqerua nga Ministrat me shume nderime se i kishte deshire e i pelqenin. Por, ne bisedimet qe pata me ta, diten e pare nuk ishin te ngrohta aq shume. Megjitheqe e mbajta shume mire, por diten e dyte kur e kisha per dreke, bisedova me haptas me te dhe me premtoi personalisht si nje lloj besimi, dhe ai do te bente cmos per nje miqesi te sinqerte Italo-shqiptare. Saqe, sic e dini per te perfituar nga kjo, e bera edhe deshmitarin e marteses sime. Po ashtu e ndalova dy dite prapa e fola me te, ku me dha mjaft premtime, po te kota. E ketu une e kuptova se Musolini e degjon shume, dhe ky ia mbushte mendjen Musolinit. Te gjitha keto pengesa , me pak fjale i shpjeguam nga rrethanat. Nga perpjekjet qe kemi kaluar me zor te madh dhe ashtu sic e dini, u bene me mungesa ekonomike e financiare dhe me varferi. Por, ne cdo moment, nuk kemi lene pas zhvillimet e vendit. Pra, une sic ju thashe, se qysh ne Nentorin 1926 e kam kuptuar haptas qellimin e erret te Musolinit kunder Shqiperise. Asnjehere nuk jam gabuar ne ta, por nevojat e medha sic e dini na lane gjithmone t'i arrijme ne frikesimet italiane. Nuk kam lene mjet pa perdorur per sigurimin e Shqiperise, qysh ne vitin 1934. I kam propozuar ballkanasve per nje lidhje ballkanike, duke qene edhe Shqiperia brenda. I jam lutur Ataturkut, qe ky te nderhyje perbri Greqise e Jugosllavise, qe kishin nje aleance ne mes tyre, qe te pranohej edhe Shqiperia. Ai me tregonte Greqine te ciles i kisha propozuar shume here, sa qe ra ne vesh te Musolinit. Greket vete ja treguan qe ne ate kohe. Per kete na dha nje proteste Qeveria Italiane se si mund Qeveria Shqiptare te hyje ne marreveshje me Shtetet Ballkanike, per te bere aleance pa u diskutuar me aleaten e vet Italine, sipas traktatit te aleances. Por, ajo vete me Jugosllavine e te tjere nuk ka gajle. Natyrisht, ne perpara kesaj nuk e mohuam se me greket kemi pasur nje bisedim. Por, kur ta shihnim se do te mberrinim ne nje akorde, atehere sic na imponon aleanca, kishim per te diskutuar me aleaten tone Italine me perpara se te nenshkruhej nje aleance, qe mos te cenohen interesat e aleates sone". Pastaj mbreti vazhdoi: "Si edhe ne keto koherat e fundit qysh me 14 Shkurt 1939, si Jugosllavine, Greqine dhe Turqine, realisht i kam vene ne dijeni mbi kerkesat e Italise, dhe sepse: Shperblimet e ndryshme na premtonin per nje Shqiperi te madhe etj. Po ashtu duke i ndricuar se Italia do te okupoje Shqiperine per nje Kreu-ure kunder Jugosllavise e Greqise. Sepse ky eshte plani i nazifashizmit, e kjo me teper se Gjermania do te kete siguruar me nje armate italiane Ballkanin. Kjo per te qene i lire ne veprimet kunder Polonise dhe se kryelartesia e Gjermanise se sotme nuk e len pa okupuar Dancingun. Aty eshte lufte jo vetem se Polonia eshte e forte por as Britania e Madhe as Franca ne kete nuk do te mbeten me te menjanuara e painters, sepse jane ne lufte. Shtetet Ballkanike, i kane kuptuar mire qellimet Fashiste, por tremben. Ato nuk kane sigurine. Dhe, pasi pane Austrine, Cekosllovakine qe ishte e garantuar nga Anglo-Francezet dhe Rusia, u terhoqen se nuk ishin gati; kjo i ka frikesuar edhe ballkanasit qe sot behen indirekt aleate te Fashizmit kunder Shqiperise. Duke harruar qe neser e kane tek porta e tyre. Edhe Shteteve te Medhaja, Britanise se Madhe e Frances dhe Shteteve te Bashkuara te Amerikes, haptazi ua kam spjeguar qellimet sepse Italia kerkon keto baza ne Shqiperi. Dhe premtimet e garancite, shperblimet qe na ofron gjithashtu edhe te Gjermanise, qe na dergon me anen e Ministrit tone ne Berlin Rauf Fices, qe vete Hitleri e Geringu, na garantojne per nje Shqiperi te madhe. Por, nuk na japin as te drejte po mbyllin syte e na keshillojne urtesi. Britania e Madhe, sic ua kam spjeguar, me dergoi me 25 Mars 1939 Sir Thomas Hohler, bashke me Ministrin e akredituar ketu, Sir Andreu Ryani-n, te cilet haptazi me thane per t'u marre vesh me Italine se jeni krejtesisht te izoluar. Dhe persa u perket Greqise e Jugosllavise, keta sot varen nga kercenimet gjermane, prandaj thane: 'Ne emer te Britanise se Madhe dhe te Frances gjeni nje menyre kompromisi e kaloni kete erresire shume te rrezikshme'. Natyrisht, se ne nuk kishim asnje menyre per te pranuar kerkesat italiane. Kjo ishte nje tradheti qe do i venim Atdheut. Keto kerkesa sa here qe jane paraqitur jane diskutuar e shqyrtuar ne imtesi, si prej Qeverise dhe Parlamentit, ku jane gjetur te papajtueshme me pavaresine e Atdheut. Keshtu prej jush me plot shpirt dhe unanimisht jane zbrapsur ne menyre te papranueshme. Une me 5 Prill 1939, kur Italia na dha ultimatumin e fundit, Parlamentit e Qeverise se bashku ju deklarova te gjitha edhe ju thashe se une ne asnje menyre nuk pranoj cenimin me te vogel: qe t'i behet indipendences se Shqiperise, si shtet i lire. Dhe kurre nuk pranoj qe t'i vihet njolle Kombit Shqiptar. Por, ne eshte se Asambleja Kombetare ka mundesi qe mund ta shpetoje Atdheun nga ky rrezik, une jam gati dhe per shpetimin e Shqiperise e jap doreheqjen e terhiqem. Ju mund te proklamoni nje regjim te ri, qe te rimerrni bisedime te reja me Italine". ,ju shpjegoi Mbreti Zog. "Kundrejt kesaj, ju nuk e pranuat ne asnje menyre mbi cenimin e Pavaresise tokesore te Shqiperise dhe unanimisht votuat refuzimin kryekeput te kerkesave italiane. Duke pranuar gjendjen me te kritikeshme qe te lindi edhe lufte, e kjo eshte e papranueshme. Gjithashtu si mua po ashtu Qeverise se some, na dhate edhe me teper votbesimin me plot fuqi. Dhe, e kjo fuqi vlen brenda eventualisht edhe per jashta shtetit per t'i sherbyer interesave te Atdheut.Tani kemi mberritur perpara ketij kercenimi e mund t'ju themi se jemi ne lufte, por kam degjuar nga disa Ministra e Deputete, qe akoma kane shprese ne telegramet e Musolinit dhe flasin neper kafene, se u moren me qafe etj. Pra, po ju them se: Kjo nuk eshte aspak burrerore. Po lipset haptazi njeriu ta shfaqe mendimin e tij per te miren e interesit te Atdheut. Ja sic ju thashe se me vite e vite jam perpjekur per ta siguruar Shqiperine nga grabitesit. Po nuk kam mundur se interesat e te medhenjeve ne Shqiperi jane te pakta e aspak. Edhe njehere po ua them se ne asnje menyre me mua nuk behet kompromis kurre, se shteti nuk eshte cifliku im, por eshte Atdheu i popullit qe e ka trashegimine e te pareve te vet. Dhe, e ka lare me se me qindra here me gjakun e paster te tij edhe po me gjakun e vet do ta fitoje dhe do ta gezoje. E pra une preferoj vdekjen time edhe Fronin se te tradhetoj popullin shqiptar. E pra do te deshiroja te me thoni se a kemi tjeter rruge pervec kesaj qe kemi marre, dhe cila eshte, kjo qe ju pyes nuk eshte nje akuze. Por, nje mendim qe eshte e drejte e secilit te shfaqe me ndihmen e tij per te miren e popullit qe na ka dhane besimin per ta ruajtur me nder e te pacenueshem. A ka nje qe te me pergjigjet, nje mendim qe mundemi t'i shpetojme ketij rreziku", tha Mbreti Zog. Pas kesaj, u ngrit Kryetari i Parlamentit Pandeli Evangjeli e tha:"Madheri, ne emer te gjithe Parlamentit, i cili me ngarkoi se ne perpjekjet e studime, ne rrahje mendimesh, asnje rruge rruge nuk kemi pervec asaj qe eshte vendosur", tha Pandeli Evangjeli. Te gjithe rrahen duart se eshte e pranueshme vendimi i dhene.
Pas gjithe ketyre, Mbreti ju shpjegoi se: "Kam urdheruar Komadantin e Mbrojtjes Kombetare Gjeneral Xhemal Araniten, qysh me 23 shkurt 1939, qe te pergatise ne mundesi te fshehte pa rene ne sy te italianeve nje fuqi mbrojtje, duke i afruar ne baza te aferta bregdetare. Por, kjo ka qene shume e veshtire, ngaqe ne ushtrine e vogel tonen kane qene organizatoret italiane, e nuk kishte mundesi asnje levizje pa u diktuar prej tyre. Kjo nuk na interesonte, per arsye se nuk donim qe te na quanin, ne nxitesa te ngjarjeve. Qe pa asgje na kane akuzuar duke na terhequr verejtje deri tek Lidhja e Kombeve. Duke pare se kjo eshte e veshtire, urdherova po me kete date komandantin e xhandarmerise kolonel Shefki Shatkun, te pergatise 6 batalione te lehta xhandaresh brenda dhe ai i shkolles se xhandarmerise, te cilet brenda nje kohe shume te shkurter te vihen ne dispozicion te komandes Mbrojtjes Kombetare. Por, kjo e xhandarmerise nuk mund te quhet ndonje mobilizim, se vihet si shkak sigurim qetesie. Kjo eshte e pergatitur, me sa me kane lajmeruar komandantet. Me 18 Mars 1939, Komandanti i Mbrojtjes Kombetare, bashke me kryetarin e Shtatmadherise, si dhe komandantin e Xhandarmerise me kane paraqitur nje plan, qe permban 4 zonat e mbrojtjes se Atdheut, te pjesetuara ne thellesira sipas evenimenteve qe te paraqiten. Ky plan eshte shume i pershtatshem ne eshte se do te kene mundesine tani ta vene ne zbatim. Sepse sot te gjithe organizatoret italiane shkuan per Itali. Komanda e Mbrojtjes ka marre masat e shpejta, sipas urdherave te dhena, ne baze te planit qe ka paraqitur, se koha nuk prêt. Kam bindjen se me forcimin e 6 batalioneve te xhandarmerise, te cilat mund te jene sistemuar neper vendet qe me kane parashtruar me kohen, sic me thane. Sepse Durresi u plotesua krejtesisht me forcat qe ishin caktuar e gjithashtu pritet edhe Vlora, qe eshte nje pike me rendesi ne vendet e tjera. Por kemi mesuar se ende nuk eshte plotesuar aspak. Madje edhe armet: 1200 pushke akoma nuk jane shperndare. Aty zhvillohet nje propagande e madhe italiane.Gjithashtu, po me ate date 22 shkurt 1939 dhe Ministrin e Brendshem Musa Juken, bashke me komandantin e xhandarmerise kolonel Shefki Shatkun, i kam urdheruar, tha Mbreti,- per te marre masat e shpejta per sigurimin e qetesise se brendshme, duke u dhene gjithe kopetencen per te ndryshuar nepunesit duke vene ata qe jane te afte per sigurimin e brendshem. Per ne rast lufte me kane dhene sigurine si njeri po ashtu edhe tjetri, se jane marre te gjitha masat, e kane sjelle besimin e plote. Me sa me lajmeron Kryeministri, mbi disa raportime te Ministrit te Brendshem Musa Jukes, sonte kjo me habiti. Ku duket se situata vjen ne kundershtim me ato sigurime te dhena mbi sigurimin e qetesise. Dhe, kjo tani nuk mund te ndryshohet qofte mbi qarkomandantin dhe as te tjeret. Sepse koha nuk lejon, qe kjo duhet te merrej pak me pare. Une them se: Kjo mase duhej marre qysh se ju kam dhene te gjitha kopentencat. Persa i perket sjelljeve te Qeverise Jugosllave kjo nuk na habit aspak. Sepse sic e shpjeguam, ajo me teper eshte nga Fashizmi dhe nga frika mund te ndihmoje fashizmin, kunder nesh. Kjo ka qene qe po heqim dore si qender qe ishte caktuar Shkodra dhe Homezhin. Une ju thashe qe te zgjidhni nga Jugu, se Greqia akoma nuk na ka nxjerre ndonje pengese, por edhe ajo shume e frikesuar sic ju permenda nga mossigurimi nga Shtetet e Medhaja Anglo-Franceze. Ministri i Puneve te Brendshme Musa Juka dhe Komandanti i Xhandarmerise kolonel Shefki Shatku, jane pergjegjes persa i perket sigurimit te qetesise te brendshme. Te marrin masat ne cdo menyre me Prefektet e vetem se pergjegjesia eshte e ketyre te dyve e pafalshme. Ata tani duhet te vihen menjehere ne krye te sigurimit te qetesise se vendit, duke pasur te gjitha kopetencat e emerimeve, e transferimeve", ju tha Mbreti. "Komandanti i Mbrojtjes Kombetare Gjeneral Xhemal Aranitasi, e kryetari Shtatmadherise Gjeneral Gustav Mirdaici dhe N/kryetari i Shtatmadherise N/kolonel Sami Koka dhe Baron Kishner dhe si ndihmes i komandantit te ushtrise kolonel Shefki Shatku, sipas urdherave te dhena me kohe. Po ua konfirmoj edhe nje here, se e gjithe pergjegjesia e mosplotesimit dhe te zbatimit te mbrojtjes se Atdheut, jeni ju pergjegjes dhe me keni dhene te gjitha sigurimet e plotesimit persa i perket planit te paraqitur e kjo mjafton per vijat e para. Pra, deri tani te viheni ne krye te detyres e te keni te plotesuar te gjitha mungesat se koha nuk prêt. Dhe duhet ta dini veten se jeni ne lufte dhe tani nuk ju pengon asgje per cdo levizje ushtarake dhe mobilizimi, se ajo qe na pengonte me perpara ishte fakti qe mos te binim ne sy te aleates sone Italise. Ajo sot eshte e vendosur te na sulmoje ushtarakisht, pra ju viheni ne krye te detyres se shenjte qe ju perket per mbrojtjen e Atdheut, duke mos lejuar shkeljen e tokes sone pa gjak. E dime, si na dha bota mbare se ushtria jone e pa armatosur dhe e vogel kunder nje fuqie te madhe kolosale rreth 50 here me e madhe se e jona, e armatosur me armet me moderne nuk mundemi ta ndalojme. Por, ta marre vesh bota mbare, se shqiptari nuk perulet per te drejtat e veta por vdes me nder. Dhe, po ju siguroj se: gjaku i paster i ushtarit tone ka per te siguruar indipendencen e Shtetit vete, me plot ndershmeri e ngadhnjim perpara botes se qyteteruar. E pergjegjesia eshte mbi ju, e nuk ka asnje justifikim e duhet qysh ne kete minute te jemi te gatshem per te kryer detyren, se koha nuk prêt tani. Ju pergjegjesit e ushtrise kombetare viheni ne krye te detyres te shenjte dhe ju shtrengoj doren duke ju thene qe Zoti qofte me ushtrine tone trime".
Pas kesaj, komandantet menjehere dolen. Kjo ishte fjala para Asamblese Kombetare e Lartmadherise. Pasi komandantet dolen, Mbreti hipi per pak minuta lart, e la mbledhjen te bisedojne. Ajo qe pritej ishte ndonje lajm prej komandantit te Mbrojtes Kombetare mbi plotesimin e disa qendrave qe ende nuk jane plotesuar, pasi pergjithesisht ishin urdheruar per t'u sistemuar ne bazat e caktuara, kujton adjutanti.
Asambleja Kombetare ora 12 e mbremjes
Pasi doli Mbreti Zog, Mbledhja mori ne shqyrtim sa i perket Madherise se Saj Mbretereshes te semure, dhe te Princit Trashegimtar, qe akoma nuk kishte mbushur 30 ore, per menyren e vendosjes se tyre ne nje vend te sigurte dhe te pershtatshem. Po ashtu dhe sa me shpejt qe te dilnin nga Tirana, kujton adjutanti. "Duke diskutuar dhe pasi Zonat Veri-Lindore nuk jane tanime te pershtatshme nga dyshimet jugosllave, sic e marr per baze Shkodra dhe Homezhi, keto u lane vetem se ne Jug. Dhe, sa per ne Jug u pa me e arsyeshme ne cdo pikepamje ku ne ato zona do te vendosej edhe qendra e Qeverise eshte Korca. Ky ishte vendi me i sigurte per vendosjen e Madherise se Saj Mbretereshes, e Princit Trashegimtar. Pra, kjo u pa me e drejte. Pasi u rrahen mendimet duke studjuar pike per pike mundesite dhe ngjarjet eventuale qe mund te lindin, u pa me e pershtatshme Korca dhe krahinat e saj, dhe keshtu njezeri, Mbledhja e Asamblese Kombetare vendosi qe sot Madheria e Saj Mbreteresha me Princin Trashegimtar te nisen prej Tirane per ne Korce".
Zog I Mbreti Shqiptareve hyri ne Mbledhjen e pergjithshme te Asamblese Kombetare ne oren 12 te nates date 6 Prill 1939. Por, sa u ul Kryetari i Parlamentit Pandeli Evangjeli, ne emer te Asamblese Kombetare i parashtroi vendimin e marre keshtu: "Lartmadheri, Parlamenti dhe Qeveria se bashku, duke marre parasysh ngjarjet eventuale qe mund te na lindin, minute me minute, per interesin e Atdheut e te nderit te shqiptareve mbare e per te qene te lire ne veprimet qe Atdheu lyp prej nesh 'vendosi' qe Madheria e Saj Mbreteresha bashke me Princin Trashegimtar qysh sot te dalin nga Tirana per ne Korce ai vend u caktua me i pershtatshem".
Pse pranoi Mbreti qe te largohej me 7 prill dhe fillimi i invazionit fashist ne oret e mengjezit
Mbreti nuk pranon fillimisht, qe te largohet mbreteresha dhe Princi Leka. "Ajo do te vuaje njesoj si te gjithe familjet e tjera shqiptare, qe do t'i vriten djemte. Tani te shikojme detyren e atdheut", thote ai. Por, pas pak, fjalen e merr Mehdi Frasheri dhe pas tij Pandeli Evangjeli. Ky i precizon mbretit se duhen marra masa qe edhe ai duhet te largohet, sepse realiteti eshte i veshtire. "Te gjitha deshirat e lutjet e te gjithe ketyre te tjereve jane te miat se jam plak. E pra jepna fjalen se e pranoni vendimin e Perfaqesuesve te popullit, se nuk ulem pa e marre fjalen. Sepse ky vendim nuk eshte marre per hater, por lidhen interesat e kombit me to historikisht", thote Pandeli Evangjeli. Por, ne Tirane ka aguar mengjesi. Me 7 prill 1939 dhe ne oren 4 te mengjesit, mbreteresha dhe princi trashegimtar u nisen prej Tirane per ne Korce. Nderkohe, nje ore me vone, flota italiane ka hyre ne Sarande, Vlore ,Durres dhe Shengjin. Nga raportimet e para, ashtu si pritet jane vetem pak forca qe i mbrojne portet
|
|
|
|
