 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Demokracia eshte fundi i letersise; secili do jete i lire te shkruaj aq keq sa c`ka deshire, por asnje s`do te kete te drejte te shkruaj me mire se sa ai. Liri e barazi ne stil.
--- Henri Heine
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 107 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Beteja e Shtimjes
Nė 18 prill 1881 u zhvillua beteja e Shtimjes dhe e Slivovės, njė nga luftimet mė tė rėndėsishme tė Lidhjes
Shqiptare tė Prizrenit kundėr forcave turke. Nė krye tė luftėtarėve shqiptarė ishte atdhetari Sulejman
Vokshi.
Nermin Falaski (Vlora)
Nė 18 prill 1921 u lind Nermin Falaski (Vlora), shkrimtare e studiuese, autore e veprave: "Lashtėsia e
gjuhės shqipe", "E nesėrmja e kohės", "Iliret, pellazgėt, etruskėt, shqiptarėt", "Gjurmė gjaku",
"Udhėkryqi", etj.
Xhon Fleming
Nė 18 prill 1945 u nda nga jeta shkencėtari anglez Xhon Fleming, shpikėsi i llambės termojonike
dyelektrodėshe apo, siē quhet ndryshe, Diodė. Gjithashtu shkencwtari propozoi edhe pėrdorimin e saj si
dedektor.
Albert Ajnshtajn
Nė 18 prill 1955 mbylli sytė njėri nga gjenitė e shkencės - Albert Ajnshtajn, autor i teorisė sė relativitetit, i
teorisė sė kuanteve tė dritės, i cili formuloi ligjin e Fotokimisė qė mban emrin e tij, punoi mjaft edhe pėr
problemet e kozmologjisė dhe mbi teorinė unike tė fushės. Nė vitin 1926 u nderua me ēmimin e madh
Nobel.
|
|
|
|
| |
|
Pasionin e tij pėr librat ai e nxorri nė pah qė nė moshėn 16 vjeēare me krijimin e bibliotekės sė tij private duke pasur dhe vulėn e tij personale ku shėnohej: 'Biblioteka Illyria-Bebeziqi, Shkodėr-1.XI.1921'.
Izeti lindi nė Shkodėr mė 1905 nė njė familje shumė tė njohur shqiptarėsh tė Podgoricės tė cilėt gėzonin respekt tė thellė dhe ishin tė lidhur ngusht me familjet mė nė zė tė qytetit tė Shkodrės. Babai i tij ishte tepėr i interesuar pėr edukimin e djalit tė vet dhe qė kur Izeti nuk ishte mė shumė se 13 vjeē, ai e dėrgoi pėr studime nė Austri, ku nė vitet 1918-1934 ai kreu shkollėn e mesme klasike dhe ndoqi studimet e larta universitare. Atje nė atė mjedis tė ngritur kulturor dhe shkencor djaloshi nga Shkodra mori formimin dhe pėrgatitjen e duhur duke marrė ē“ėshtė mė e vlerėshme pėr t“i shėrbyer atdheut tė vet tė dashur, Shqipėrisė.
Qė kur ishte student ai u njoh nė origjinal me kryeveprat e letėrsise dhe tė filozofisė nė gjuhėn gjermane, angleze, italiane, latine, spanjolle, frenge, ruse, serbokroate, greke tė vjetėr e tė re dhe turke. Ai dinte dhe studionte nė 11 gjuhė tė lindjes dhe tė pėrėndimit, tė vjetra dhe tė reja. Tė gjitha kėto lanė gjurmė tė thella nė shpirtin e tij gjithnjė tė rebeluar ndaj padrejtėsive, sa ai u bė shembull i pėrkryer i studiusit tė apasionuar, i eruditit tė shquar, i gazetarit me emėr tė rrallė nė botėn e letrave shqipe nė organet e huaja dhe tė vendit. Qė student ai njihet me Joklin nga i cili merr frymzimin dhe nxitjen pėr tė punuar nė fushėn e kėrkimit shkencor, gjuhėsor dhe letrar. Po kėshtu ai njihet me rrethet pėrparimtare dhe ėndėrron pėr njė tė ardhme demokratike tė vendit tė vet. Pėr rrjedhojė ėshtė kundėr regjimit monarkik, madje nė atentatin qė i bėhet Zogut nė Vjenė, akuzohet si i implikuar politik, dėnohet nė mungesė dhe i pritet bursa. Pas kėsaj ai i ndėrpret studimet dhe mjedisi i tij familjar i dha krenarinė dhe dinjitetin personal qė edhe nė kushtet mė tė vėshtira tė qėndronte burrėrisht dhe tė pėrballonte sfidat e rėnda tė jetės.
Qė nė vitet e shkollės Izeti filloi tė shkruante nė gazetat gjermane dhe austriake. Po kėshtu ai filloi tė botonte nė gazetat italiane dhe sidomos tek SHQIPĖRIA E RE e Kostancės nė Rumani kryesisht me pseudonimin Bartholotus. I nxitur nga studiuesi i famshėm Jokli ai studion ngulimet arbėreshe nė Itali, studion De Radėn, Santorin, Seremben, Krispin e tjerė arbėresh tė nderuar, mbledh kėngėt popullore nė shumė krahina tė vendit, gjurmon me kujdesin e njė studiuesi gjithēka lidhet me traditat dhe historinė kombėtare, bashkėpunon nė shumė organe shqiptare si KOMBI, FRYMA, FJALA E KORĒĖS, REVISTA LETRARE, etj.
Hapsira e studimeve tė Izet Bebeziqit pėrfshinė njė periudhė tė gjatė kohore, nga mesi i viteve “20 e deri nė 1944. Ajo mbetet nė njė tematikė kryesore e cila ishte: atdhedashuria dhe shqiptarizmi. Brėnda kėtij kuadri ai ėshtė filozof, letrar, kritik, historian dhe sociolog. Ai studionte mbi bazėn e njė literature tė gjėrė, por duke mbetur kurdoherė origjinal dhe bindės nė problemet qė shtronte. Ai njihet si nji nga gazetarėt mė nė zė nė shtypin e huaj dhe vendės aq sa Petrota tek studimi POPOLO LINGUA E LITERATURA ALBANEZE nė vitin 1932 do ta cilėsonte atė: NDĖR PENAT MĖ TĖ FORTA KRITIKE. Nė atė kohė Izet Bebeziqi nuk ishte mė shumė se 27 vjeē dhe pėrkthente nė gjuhėn shqipe nga gjermanishtja, italishtja, turqishtja e shumė gjuhė tjera.
Izet Bebeziqi u kthye nė atdhe nė vitin 1934, mbas amnistisė sė qeverisė sė Zogut. Nė vitet 1934-1936 Izeti shėrbeu si profesor nė Tekniken e Tiranės dhe mė pas nė Tregtaren e Vlorės e nė Gjimnazin e Korēės. Nė 7 prillin e vitit 1939 kur Italia kreu agresionin fashist ndaj Shqipėrisė, Izet Bebeziqi ishte pedagog nė qytetin e Vlorė dhe sė bashku me disa shkollarė tė tjerė vlonjatė, ai mori pjesė me armė nė dorė nė rezistencėn e armatosur qė iu bė trupave pushtuese tė Musolinit. Mė pas Profesor Bebeziqi erdhi nė qytetin e Tiranės ku e intesifikoi veprimtarinė e tij dhe ra nė sy si njė nga personat kryesore nė manifestimin antifashist qė u organizua nė varrin e Naim Frashėrit. Po kėshtu kur ishte nė Korēė, ai mori pjesė nė disa demonstrata nė ballė tė nxėnėsve tė tij, ku grisi flamurin fashist.
Nė ato kohė tė errta pėr Shqipėrinė ai nxorri nė mėnyrėn mė tė qartė shpirtin e tij rebel kundėr padrejtėsive shqoėrore, kundėr armiqve tė shqiptarisė etj. Nga Shkodra, Tirana, Vlora, Durresi, Korēa, nga ngulimet shqiptare nė Itali e Greqi, nga Kosova ku jetoi e punoi, nė shenjė nderimi tė gjithė do ta thėrrisnin me titullin Profesor Bebeziqi. Kėshtu i shkruante miku i tij i ngushtė, poeti i Kombit Lasgush Poradeci, kėshtu e thėrriste shoku i tij i studimeve, Ēabej, shoku i punės, Skender Luarasi e deri tek Presidenti i njohur i Italisė, Sandro Pertini. Ai kishte mik e bashkpunėtor me Safet Butkėn, Prek Kaēinarin, Arshi e Myzafer Pipėn, Beqir Ēelėn, Hafiz Ali Korēėn, Vinēens Prenushin, Stefan Kaēulinin, Sulejman Kadiun, Skender Ēelėn, Ibrahim Gjakovn, Riza Danin, Xhevat Danin, Muhamet Shurdhėn, Jup Kastratin, Fadil Podgoricėn, Luigj Franėn e shumė e shumė tė tjerė, njė pjesė e tė cilėve jetojnė ende edhe sot.
Izet Bebeziqi ėshtė njė nga shkollarėt e rrallė qė u denua dhe u pėrndoq nga tė gjitha regjimet nė Shqipėri. Ai ishte i dėnuar politik nga Qeveria e Zogut, arrestohet dhe internohet pa afat nga italianėt nė vitin 1940 nė ishullin Ventotene, sė bashku me shumė bashkatdhetarė tė tjerė. Atje nė ato burgje tė errta njihet dhe zė miqėsi me Sandro Pertinin, Presidentin e ardhshėm tė Italisė. Shprehje e kėsaj miqėsie ėshtė kujdesi i vazhdueshėm i kėtij personaliteti tė politikės italiane ndaj mikut tė vet Bebeziqi. Kur kthehet nga internimi mė 1943 shkon nė Pejė dhe atje emrohet drejtor i gjimnazit. Atje lufton pėr njė Kosovė tė lirė dhe tė bashkuar me Shqipėrinė. Sipas Zija Mukės, gjatė asaj kohe qė Izeti ishte nė Kosovė, ai arriti tė shpėtonte nga ekzekutimi disa dhjetra romė tė cilėt gjermanėt i kishin arrestuar duke i pandehur si ēifutė. Bebeziqi kontaktoi me gjermanėt dhe u sugjeroi atyre tė shihnin enciklopedinė austriake ku thuhej qartė se ata nuk ishin me origjinė ēifute. Pas kėsaj, oficeri gjerman kontaktoi me telefon me njė akademik tepėr tė njohur, i cili ia konfirmoi atė qė i kishte thėnė Bebeziqi dhe u detyrua qė t'i lironte robrit romė qė po i bėnte gati pėr t'i ekzekutuar nė vėnd.
Mė pas Izeti burgoset edhe vetė nga gjermanėt dhe falė lidhjeve miqėsore me Xhevat Danin, arrin tė arratiset nga birucat e burgut tė Shkodrės dhe fshihet nė miqte e vet nė Tiranė. Ishin po tiranasit qė e fshehen profesorin e tyre tė nderuar edhe nga pushkatimet pa gjyq tė komunistėve si ato tė hotelit 'Kontinental' e gjetkė. Nė vitin 1945 Izet Bebeziqi vendoset nė Durrės. Regjimi i ri barazitist nuk i dha punė kėtij profesori tė nderuar. Miku dhe kolegu i tij i ngushtė, Skender Luarasi, e ndihmoi tė hapte njė dyqan me artikuj shkollor dhe tė shiste libra. Kjo u bė qendėr takimesh e bisedash tė shkollareve durrsakė dhe shqipėtarėve tė Kosovės qė i shpėtuan masakrės sė Tivarit dhe pėrndjekjeve sllave. Sigurimi e vėzhgonte dhe e ndiqte kudo hap pas hapi. Nė zgjedhjet e 2 dhjetorit, kur Izeti deklaroi haptas se 'Pjesmarrja nė votime nuk ėshtė e detyrueshme', ai arrestohet dhe akuzohet se ka pasur dijeni pėr formimine njė grupi socialist. Gjatė mbrojtjes nė sallėn e gjyqit, Izeti shpalosi aftėsitė e veta juridike duke e gozhduar trupin gjykues dhe arriti ta kthente gjyqin nė aktakuzė pėr shkeljen e tė drejtave tė njeriut. U dėnua me 7 vjet burg politik dhe konfiskim tė pasurisė. Por ai kurrė nuk e uli kokėn dhe qendroi krenar nė dinjitetin e vet. Kjo duket qartė nė burgjet barazitiste kur ai me ballin lart iu pėrgjegj Mehmet Shehut duke i thėnė: 'Jam shumė mirė, nuk kėrkoj asgjė prej jush'. Pas daljes nga burgu, atij iu ndalua pėrgjithmonė mėsimdhėnia dhe botimi.
Mbas shumė pėrpjekjesh, ai u emėrua nėpunės biblioteke nė Shkodėr ku vetėm shpėrndante libra. Megjithkėtė ai me aftėsitė e vėta si njė mik i ngushtė i librit dhe njohės i thellė i tij shpejt u afrua me studentėt tė cilėt do tė gjenin tek Izeti ndihmėsin dhe orientuesin e palodhur nė botėn e kulturės dhe tė shkencės. Janė mė qindra e me mijėra studentėt qė vozitonin bibliotekėn e shtetit dhe kėrkonin ndihmėn e njė njeriu tepėr kompetent si Izet Bebeziqi, si nė fushėn e hartimit tė diplomave, tė detyrave tė kursit, tė referateve letrare, bibliografive etj. I ngarkuar me njė punė krejt tė rėndomtė pėr aftėsitė e tij intelektuale, Izeti gjente hapsira pėr tė dhėnė maksimumin e kontributit tė vet. Duke qenė njohės i shumė gjuhėve tė huaja, ai fillon tė jape mėsime fillestare nė disa prej tyre.
Veprimtaria e profesor Bebeziqit sot njihet fare pak. Vepra e tij krijuese mbeti nė faqet e gazetave dhe revistave tė kohės, tė cilat sot ėshtė shumė vėshtirė tė gjinden. Mendimi i tij filozofik, historik, letrar dhe shkencor u harrua dhe mbeti pronė e arkivave. Pėr 50 vjet me rradhė askush nuk u kujtua pėr tė. Vetėm nė vitin 1994 doli nė dritė emri i tij. Gazetari i mirenjohur, Besnik Dizdari shkruan artikullin 'Pėrse ėshtė i madh Izet Bebeziqi?; studiuesi i palodhur Fadil Podgorica shkruan tek Shkodra 'Njė mik i Sandro Pertinit'; Danish Izet Bebeziqi (i biri) shkruan tek Rilindja 'Hapsira e studimeve - atdhedashuria, shqiptarizma'. Nga njė skicė tė jetės sė Bebeziqit do ta gjejme edhe tek Hamdi Bushati si dhe tek vepra e Prof. Dr. Uran Asllanit. Nė respekt tė thellė pėr veprėn e Bebeziqit, nė vitin 1994 atij iu dha titulli i lartė MĖSUES I POPULLIT me kėtė shėnim: MĖSUES I DEVOTSHĖM DHE PLOT PASION. KA DHĖNĖ NJĖ KONTRIBUT TĖ SHQUAR NĖ LĖMIN E KRITIKĖS LETRARE, PĖRKTHIMEVE DHE TĖ PUBLICISTIKĖS. PUNOI ME NDĖRGJEGJE TĖ LARTĖ NĖ SHKOLLAT E SHQIPĖRISĖ DHE TĖ KOSOVĖS. Po kėshtu para disa ditėsh, Universiteti i Shkodrės nė bashkėpunim edhe me Shoqatėn Austri-Shqipėri organizoi njė takim pėrkujtimor nė tė cilin u mbajtėn referate pėr Profesor Bebeziqin.
- - ---------------- - - - - - -- - - - - - - -
Gazeta Shqiptare, 3 Qershor 2003
|
|
|
|
