 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
 |
Kemi 110 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Tom Kola
Nė 19 prill 1943 u vra gjatw luftimeve me forcat pushtuese nė Domje tė Shkodrės Tom Kola, veprimtar i Luftės Antifashiste, Hero i Popullit.
Assemble of Songs and Dance
Nė 19 prill 1964 u themelua Ansambli i Kėngėve e Valleve tė Kosovės, qė dha mbi 50 koncerte nėpėr botė. Sot quhet Ansambli "Shota".
Paolo Veronese
Nė 19 prill 1588 mbylli sytė piktori i njohur italian Paolo Veroneze, i cili i pėrket Shkollės veneciane tė Artit. Punimet mė tė mira tė tij janė: "Garsia nė shtėpinė e Levit", "Dasma nė kanenė e Galileit", "Kalvari", "Triumfi i Venecias", etj.
Pier Kyri
Nė 19 prill 1906 vdiq Pier Kyri, njėri nga shkencėtarėt mė tė mėdhenj tė kohėrave, qė punoi bashkė me tė shoqen, Mari, zbuluan rrezatimin radioaktiv, si dhe futėn nė fizikė termin e radioaktivitetit. Nė vitin 1903 u nderuan mė ēmimin e madh Nobel.
George Gordon Byron
Nė 19 prill 1824 u nda nga jeta poeti i njohur anglez Xhorxh Gordon Bajron, autor i dramės "Manfredi", "Kaini", i romanit "Don Zhuani", dhe sigurisht i poemės madhore "Ēajld Harold", ndėr vargjet e sė cilės i kushton edhe njė vend Shqipėrisė.
|
|
|
|
| |
|
Sharmi i Romeos dhe pikėllimi i Hamletit
Sa filma xhiroi Moisiu dhe ku mund tė shihet ndonjėri syresh? Shtetėsia shqiptare dhe italiane, gati nė tė njejtėn kohė, por gjithsesi shumė vonė. Ditėt e fundit tė jetės dhe njė varr i vetmuar...
Nga ERNEST FREIZI
Karriera filmore e Moisiut
Nė kohėn kur Moisiu takon Charli Chaplinin, karriera filmore e Moisiut gjendej nė pėrfundim e sipėr. Deri nė vitin 1934, ai kishte aktruar nė dymbėdhjetė filma pa zė dhe nė dy filma me zė. Filmi i trembėdhjetė ishte njėkohėsisht edhe filmi i tij i fundit, i cili edhe tash mund te shihet ne Romė, nė Cineteca Nazionale, natyrisht, me leje speciale. Filmin e tij tė fundit "Lorenzino de Medici" Moisiu nuk e kishte xhiruar nė Gjermani dhe nė tė nuk kishte folur nė gjermanisht. Ai duhej ta luante rolin e Lorencos sė ri, tė cilin rol artisti ynė e refuzon pėr shkak tė moshės. Mirėpo, pas insistimit tė regjisorit, ai mė nė fund pranon ta interpetojė, sepse nė kėtė film shihte mundėsinė tė depertonte edhe nė botėn e filmit botėror, sado qė zemra i rrahte pėr skenėn teatrore. Filmi arrin sukses nė
Itali.
Shtetėsia e kontestuar e Moisiut
Trieshta, vendi i lindjes se Moisiut ėshtė prezentuar vetem njė herė me emrin e Moisiut gjatė hapjes sė ekspozitės mbi Aleksandėr Moisiun ne Civico Museo Teatrale, si dhe nė njė dramė qė shfaqej gjatė viteve tė tetėdhjeta me titullin "Eroe di scena - fantasma d'amore (Moissi)". Tė thuash gjatė terė jetės Moisiu pati telashe me pėrkatesinė nacionale dhe me vendelindjen, sado qė nga biografia e tij diheshin edhe pėr njerėn edhe pėr tjetrėn. Mė nė fund, pėr ta bėrė publke, e sigurisht i shryrė nga atdhedashuria, Mosiu i drejtohet Kosulatės Shqiptare pėr pranimin e shtetėsisė shqiptare. Disa javė para vdekjes, i vjen lajmi zyrtar nga Tirana pėr pranimin e nacionalitetit shqiptar. Por vetėm me kusht qė artisti tė bėhej shef ceremonie nė oborrin mbretėror tė Zogut. Moisiu, lolo I oborrit te Ahmet Bej Zogut!? Ēfarė ironie! Moisiu, gjithashtu, kishte kėrkuar edhe shtetėsinė italiane, pėr ēka flet takimi njėorėsh me Benito Musolinin mė 20 prill tė vitit 1934, ku u bisedua edhe pėr ēėshtje tė tjera kulturore nė Itali. Pėr Duēen, Moisiu ishte artisti i madh emigrant i Italisė. Sipas autorit Shaper, lajmi pėr nėnshtetesinė italiane i vjen disa orė para vdekjes, ku ai I thote gruas sė vet "Molto tardi ! Molto tardi", pra "Shumė vonė, shume vonė!" Manėt pėr Moisiun Qindra shkallė tė shpiejnė nė Cimitero tė Morcotes nė liqenin e Luganos, dhe midis varrezave, tė bie nė sy njė pllakė e madhe prej mermeri, nė tė cilėn janė skalitur fjalėt "Alessandro Moissi 1879 - 1935" Ai vetė e kishte zgjedhur vendin se ku do varrosej, nė afėrsi tė Bisonės, tė shtepisė sė ėndėrrave tė tij. Tridhjetė vjet pas vdekjes sė Moisiut, pėrskaj tij, varroset edhe trupi i pajetė i Johana Tervinit. Nė njė kapitull tė librit tė tyre "Kultura gjermane nė ekzil", Erika dhe Klaus Man, pra femijėt e shkrimtarit tė madh utopist Tomas Manit, flasin pėr artistin Moisiu, me tė cilin kishin pasur miqėsi tė thuash familiare. Erika dhe Klaus Mani flasin pėr Moisiun - njeriun privat, pėr njeriun gjithmonė gazmor, nė formė tė mirė, qė dukej pėrherė si njė djalosh i ri. Autorėt e librit nė fjalė, mahniten me mjeshtrinė aktoreske tė Moisiut, me mundėsitė e tij pėr tė gjerur gjithėherė tone magjike dhe tė befasishme, nuanca tė urta dhe origjinale. Sipas tyre, zėri I Moisiut, nė tė cilin kishte mbetur pėrherė thkesi italian, ishte fenomen i pakrahasueshėm, ku sharmi i Romeos bashkohej me pikellimin e Hamletit. Ata kishin takuar disa herė Moisiun nė kafenetė e tij tė preferuara, gati gjithmonė perballė njė gote tė mirė vere tė Tirolit dhe njė vajze tė bukur pranė. Kur disponohej, sado pak, kėndonte me zė te qetė: "Do tė vie njė verė - kur unė mė nuk do tė jam nė jetė, pėr tė pasur vasha te bukura..." Paradite, para se tė pranonte mysafirėt, shkruante kartolina dhe letra pėr familjen dhe miqtė. Zakonisht janė letra tė shkurtėra, por ai shkruan shpesh, posaēerisht nėnės.
Freskimi i shpirtit
Nga Triesta shpie rruga nė Vjenė, nė Muzeun Teatror Austriak, ku ndodhen tė dhenat mbi jetėn private dhe publike tė Moisiut: letra, kritika, fotografi, tė gjitha kėto tė mbyllura nė arkivin e Muzeut. Siē shihet nga shėnimet e arkivit, Moisiu nuk kishte jetė private. Edhe kur ishte fjala pėr gjėrat intime, ishte shume i matur, sikur qė ishte i matur edhe me paraqitjen e personalitetit tė vet. Modestia dhe puna intenzive nė teater, ishin ndėr arsyet qė nuk shkroi autobiografinė. Ndoshta edhe pėr kėtė arsye vajza ende e gjallė e artistit, Betina, e kishte lutur autorin Shaper t'i "rrefejė pėr Moisiun". I vetmi vend qė ia kishte bėrė respektin e merituar dhe qė kishte bėrė ēmos qė emri I Moisiut tė vazhdojė tė shqiptohet me dinjitet e krenari, ishte Shqipėria. Prandaj, edhe pėrkundėr spekulimeve mbi nacionalitetin dhe mbi shumėēka nga jeta dhe vepra e Aleksandėr Moisiut, shpirti i tij vazhdon tė freskohet nė valet e detit shqiptar, mbi plazhin e Durresit, mbi tokėn e Shqipėrisė.
Fund
|
|
|
|
