 |
 |
Thenie-Proverba |
 |
|
 |
|
Ariu nuk rron duke lėpirė shputat
--- Populli
|
|
|
|
Reklama |
|
|
|
Menuja |
|
|
|
Vizitoret e castit? |
|
|
|
Kemi 113 vizitor(e) dhe 0 anetar(e) ne faqe ne kete moment.
Ju jeni vizitor anonim. Mund te rregjistroheni ne cast falas duke klikuar ketu
|
|
|
|
Perkujtimore |
|
|
|
Nje dite si kjo ...
2008
Arma e Aviacionit Luftarak
Nė 24 prill 1951 u themelua nė Tiranė Arma e Aviacionit Luftarak. Nė fushėn e aeroplanėve u kryen edhe flutrimet e para demonstrative me aeroplanė luftarakė. Pas 10 vjtėsh u themelua Aviacioni Gjuajtės Ushatark Shqiptar.
Gazeta "The Bozton News Letter"
Nė 24 prill 1704 doli numri i parė i njėrės nga gazetat mė tė hershme amerikane, "The Bozton News Letter", ku shkruan edhe mjaft emigrantė shqiptarė nė Amerikė.
Daniel Defo
Nė 24 prill 1731 u nda nga jeta shkrimtari dhe gazetari i njohur anglez Daniel Defo, i cili u bė i njohur nė botė me romanin e tij tė famshėm "Aventurat e Robinson Kruzosė".
Ēlirimi i kampit nazist tė pėrqendrimit nė Dakau
Nė 24 prill 1945 forcat amerikane qė u angazhuan nė Luftėn e Dytė Botėrore ēliruan kampin nazist tė pėrqendrimit nė Dakau.
|
|
|
| |
|
Cila ėshtė diferenca nė mes tė Hacker-ve dhe Cracker-ve?
Cila ėshtė diferenca nė mes tė Hacker-ve dhe Cracker-ve?
Shumė artikuj(e sidomos nė Internet) janė shkruarė rreth dallimit nė mes tė hacker-ve dhe Cracker-ve. Nė kėto artikuj, autoret shpesh mundohen tė pėrmisojn konceptin e gabuar qė egziston nė publikė.
Pėr shumė vite, mediat amerikane nė mėnyre tė pėrgjithshme e kanė pėrdorur fjalen Hacker ku nė tė vėrtet mendohet pėr Cracker. Kėshtu qė tani publiku amerikane por edhe mė gjėrė tani besojnė qė hacker ėshtė dikush qė thyen sistemet kompjuterike. Kjo ėshtė e pavėrtet dhe i keqinterpreton shumė hacker-a tė talentuar.
Egzistojn disa teste tradicionale qė vendosin rreth dallimit nė mes tė hacker-it dhe cracker-it. Mė poshtė po e paraqesim dy difenicionet e pėrgjithshme rreth kėtyre dy termave tė stėrpėrdorura nė botėn e informatikes:
*Hacker ėshtė personi qė nė mėnyrė intenzive dinė pėr punėn e sistemeve operative. Nė tė shumten e rasteve, hacker-et janė programer. Kėshtu qė, hacker-et kanė njohuri tė avancuar tė sistemeve operative dhe gjuhėve programuese. Ata mund ti dallojnė vrimat (Holes) brenda pėr brenda sistemeve operative dhe arsyjet e egzistimit tė vrimave tė tilla. Hacker-et vazhdimisht kėrkojnė njohuri tė reja, lirishtė i ndajnė njohurit dhe zbulimet e tyre me tė tjerėt dhe asnjėheri qėllimisht nuk i shkatrojnė tė dhėnat e tė tjerėve.
*Cracker ėshtė personi qė thyen apo pėr ndryshe dhunon intergritetin e rrjetave kompjuterike, me pėrmbajtje te dėmshme (psh:virus etj). Cracker-et, pasi qė hynė nė mėnyre tė paautorizuar shkatrojnė tė dhėna vitale, refuzojn shėrbimet legjitime tė pėrdoruesve apo rėnjėsisht shkaktojn probleme pėr qėllime tė tyre. Cracker-et munden leht tė dallohen pasi qė veprimet e tyre janė keqbėrse.
Kėto difinocione janė adekuate dhe mund tė pėrdoren nė pėrgjithesi.
Nė fund tė fundit, edhe hacker-et por edhe Cracker-et janė qenje njerzore , krijesa tepėr komplekse qė ti pėrmbahen njė rregulle tė vetme. Mėnyra mė e letė qė ti dallojm kėta individ ėshtė qė ta kuptojm motivet dhe mėnyren e tyre tė jetesės. Do t'ja filloja me hacker-et.
Qė tė kuptohsh hacker-et sė pari duhesh tė dishė se qka ata bėjn. Qė ta kuptojmė kėtė shkurtimishte do ti diskutojmė mė poshtė gjuhėt programuese.
Gjuhet Programuese
Gjuha programuese ėshtė ē'farė do bashksieve e librarive apo instrukscioneve qė kur tė rrenditen nė mėnyre tė duhur dhe tė kompaljohen (compiled), mund tė krijojn programe kompjuterike funksionale. Blloqet ndėrtuese tė ē'farė do gjuhe programuese kurr renjėsisht nuk ndryshojnė. Kėshtu qė ēdo program i ka tė pėrbashket disa pjesė dhe direktiva qė nuk ndryshojnė me ndryshimin e sintakses. si p.sh.
*Librarit e gjuhes -- Kėto janė funksione tė gatshme tė cilat bėjn disa veprime qė janė tė pėrfshira nė ēdo gjuhe programuese. Ato i ofrohen programerit kėshtu qė ai apo ajo mund tė koncetrohen nė tė tjera funksione.
*Compilers -- janė programe software tė cilat i shėndrojn (konvertojn) kodet e shkruara tė programerve nė format ekzekutues, tė pėrshtatshme pėr pėrdorimin e porgramit. Mė thjesht, compilers bėjn shndrimin e gjuhes sė lart programues (high-level language), qė e kupton programeri, nė gjuhe e makines (machine language)-qė e kupton kompjuteri.
Programerit nuk ju ka dhėnė asgjė mė shume se gjuha programuese (si dhe tė dhėna rreth sintakses sė asaj gjuhes). Se ēka do tė ndodhė mė tutje varet nga programeri. Programeri programon qė tė meson apo krijon, pėr profit apo jo. Mbrenda procesit tė mėsimit dhe krijimit programeri aplikon njė element magjik, mbrenda librarive tė gjuhes dhe kompajlerit, e qė ėshtė imagjinata.
Hacker-et modern, megjithat, hyn akoma mė thellė. Ata e provojnė sistemet, shpesh nė njė nivel mikrokosmik, duke gjetur vrima (holes) nė sisteme dhe gabimet eventuale nė logjik. Ata shkruajn programe qė ta kontrollojn interigritetin e programeve tjera. Kėshtu qė kur hacker-i krijon njė program qė automatikisht ta kontrollon strukturen e siguris sė kompjuterve, kjo pėrfaqėson njė dėshir pėr njė program nga ai qė egziston. Ėshtė nje krijim dhe njė pėrmisim nėpėrmjet procesit tė analizimit.
Nė tė kundėrten, cracker-et shumė rallė (apo hiq) shkruajnė programe tė tyre. Nė vend tė kėsaj ata luten, huazojn, apo edhe vjedhin mjete tė tė tjerėve. Ata i pėrdorin kėto mjete jo qė ta pėrmisojn sigurin e Internetit por ta shkatrojn atė. Ata kanė ndosha teknik por rallė kanė aftėsi programues apo imagjinuese. Ata i mėsojn tė gjitha vrimat(holes) dhe me prjashtime mund tė jenė tė talentuar nė ushtrimin e artit tė tyre tė errėt, por ata mbesin tė kufizuar nė njohuri. Njė cracker i vėrtet nuk krijon asgjė por shkatron shumė. Kėnaqesia mė e madhe e tina vjen nga shkatrimi apo ndikimi nė shėrbimet kompjuterike tė tė tjerėve.
Ky ėshtė dallimi nė mes tė hacker-it dhe cracker-it. Qė tė dytė kanė forca tė fuqishme nė Internet, dhe qė tė dy do tė mbijetojnė. Dhe qė mesigur qė keni arriturė qėllimin deri mė tani.
PSE CRACKER-ET EGZISTOJN?
Cracker-et egzistojn sepse duhet tė egzistojnė. Sepse natyra e njeriut ėshtė shpesh e frenketuar nga dėshira qė tė shkatroj nė vend qė tė krijoj.
SITUATA SOT: RRJETI NĖN LUFTE:
Sisuata sot ėshtė pak a shumė e ndryshme nga ajo e 10 viteve mė parė. Gjatė kėsaj periudhe tė 2 grupet janė grupuar nė grupe kundėrshtare. Rrjeti ėshtė tani nė lufte e kėta janė ushtarėt. Cracker-et mundohen tėrė kohen qė tė demtojn kurse hacker-et punojn vyshėm qė tė krijojnė metoda tė rreja tė siguris dhe nė kėtė mėnyre ta ndalin hovin e cracker-ve.
Kush do tė fitoj?
Ėshtė herėt qė tė thuhet. Beteja mėsigur qė do tė vazhdoj edhe nė dekadat e ardhshme.
Cracker-et mėgjithat po e humbin bėtejen, sepse bizniset e mėdhaja kanė pėrfshire rrjetin (Internetin), dhe kėrkesat pėr mjete tė siguris ėshtė shtuar nė mėnyre dramatike.Cracker-et kėshtu do tė ballafaqohen mė peripeci tjera me kohėn.
HACKER-ET:
Duhet ta pėrfundoj kėtė artikuj me disa shembuj tė jetės sė pėrditshme tė hacker-ve dhe cracker-ve. Kjo duket sė ėshtė e vetmja mėnyre e dallimit tė tyre. Nga ky pėrshkrim i shkurt ju mund tė krijoni njė bindje mė tė thellė rreth kėti dallimi.
RICHARD STALLMAN. Stallman ju bashkangjit Artificial Intelligence Laboratory ne MIT nė vitin 1971. Ai e mori ēmimin 250K McArthur Genius pėr zhvillim tė software. Ai mė nė fund e krijoj Free Software Foundation, duke krijuar qindra shėrbime dhe programe nė platformen UNIX, tė gjitha gratis. Ai punoj nė disa makina tė vjetra, duke pėrfshire edhe DEC PDP - 10 (nė tė cilen akoma hyrje). Ai ėshtė njė programer brliant.
DENNIS RITCHIE, KEN THOMPSON, dhe BRIAN KERNIGHAN janė programer nė Bell Labs, dhe tė gjithė ishin instrumente nė zhvillimin e sistemit operativ UNIX dhe gjuhės programuese C. Pa kėta nuk do tė kishim pasur Internet apo sė paku jo atė qė e kemi sot. Ata edhe sot hakojn. Psh RITCHIE tani ėshtė i zėnė nė planin 9 tė Bell Labs, njė sistem operativ qė mesiguri do ta riaktivizoj UNIX-in si sistem operativ standart tė super rrjetave tė industris.
PAUL BARAN, RAND CORPORATION. Baran ėshtė mesiguri hacker-i mė i madhe prej gjithė kėtyre pėr vetem njė arsyje fundamentale: Ai ishte duke hakuar Internetin para se Interneti tė egzistoj. Ai e hakoj konceptin, dhe pėrpjekjet e tina i inspiruan tė tjerėt hacker-a qė e pasuan.
EUGENE SPAFFORD ėshtė profesor i shkencave kompjuterike, i shpėrblyer nė Universitetin Purdue dhe vende tjera. Ai ishte instrument nė krijimin e Computer Oracle Password dhe Security System (COPS), njė sistem gjysmė automatik per sigurimin e rrjetit. Spafford-i ka dhėnė shumė student prominent gjatė kėtyre viteve, emri i tina ėshtė intezivisht i respektuar nė kėtė fushė.
WIETSE VENEMA duel nga Universiteti i teknologjis tė Eindhoven nė Holand. Ai ėshtė njė programer i dalluar qė ka njė histroi tė gjatė nė shkrimin e mjeteve tė siguris tė rrjetit. Ai ėshtė bashkėautorė i SATAN me Farmer dhe shkroj TCP WRAPPER, njė ndėr programet mė tė pėrhapura tė siguris nė bote. (Ky program siguron njė kontroll dhe monitorim tė afėrt tė informatave tė paketuara nga Void).
LINUS TORVALDS ėshtė njė ndėr individet mė tė shquar. Torvalds ka jepur klase tė UNIX-it dhe tė programit C nė vitet e hershme tė 1990. Njė vite mė vonė, ai fillon tė shkruan njė sistem tė ngjajshem me sistemin operativ UNIX. Brenda njė vitit, ai e lėshoj kėtė sistem nė Internet(ishte quajtur LINUX). Sot, Linux-i njė kult i pėrcjellur dhe ka njė dallim qė tė jetė sistemi i vetmi operativ qė ėshtė zhvilluar ndonjė herė nga programer nga mbarė bota, shumė nga tė cilet nuk do tė takohen kur njėri me tjetrin. Linux-i ėshtė i lire nga kufizimet e tė drejtes sė autorit dhe i lire pėr qdo kėnd me hyrje nė Internet.
BILL GATES dhe PAUL ALLEN nga ditet kur ishin nė shkolle tė mesme, kėta njerz nga Washington-i po hakonin software-in. Qė tė dyte janė programer tė aftė. Duke filluar nga viti 1980, ata ndėrtuan mbretrin mė tė madhe dhe mė tė sukseshme tė software-ve nė bote. Sukseset e tyre komerciale pėrfshinė MS-DOS, Microsoft Windows, Windows 95/98/00/Mi, dhe Windows NT.
Cracker-et:
KEVIN MITNIK , i njohur po ashtu me pseodonimin Condor, ėshtė me siguri cracker-i mė i njoftun i botes. Mitnik e filloj karjeren e ti si thyes telefonash (phone phreak). Qė nga ato dite tė hershme, Mitnik nė mėnyre tė suksesshme ka crack-u sigurin e ēdo sajti qė mund tė imagjinonin, duke pėrfshir por edhe jo duke u kufizuar nė sajtet ushtarake, korporatave financiare, firmave software-ike dhe kompanit tjera teknologjike.(Kur ishte akoma njė tinajxher Mitnik e crack-oj komanden e Mbrojtjes ajrore te Amerikes se Veriut). U dėnua pėr sulmet qė ka gjatė viteve 1994-1995, dhe ėshtė i pari crakcer qė dėnohet pėr qasje tė paautorizuar nė rrjetat kompjuterike.
KEVIN POULSEN Duke pėrshkruar njė rruge tė ngjajshme me atė tė Mitnik-ut, Poulsen ėshtė mė shumė i njohur pėr aftėsit e ti qė tė kontrolloj sistemin telefonik Pacific Bell. (Poulsen njė herė e pėrdori talentin e tij qė tė fitoj njė kontest nė radio ku ēmimi fitues ishte njė Porsche. Ai manipuloj linjat telefonike ashtu qė thirrja e tij do te ishte fituese). Poulsen ka thyer gjithashtu pothuajse ēdo lloj sajti qė egziston, por i parapėlqen sajtet qe kane te bėjnė me ushtrin. Poulsen u lirua me 1996 dhe siq duket ėshtė reformuar(ndryshur).
JUSTIN TANNER PETERSON i njohur gjithashtu edhe si Agent Steal (inspektor hajni), Petersoni ėshtė mesiguri i njohur pėr crack-imet e ti nė agjencit prominente tė kredive tė kosumatorve. Peterson-i siq duket ishte i motivuar nga parat nė vend tė kuriozitetit. Kjo munges e filozofisė personale dėrgoj nė rrenjėn e tij dhe rrenjėn e tė tjerėve psh: njė heri i zėnė, Peterson-i i zbuloj shoket e tij duke pėrfshir edhe Kevin Poulsen. Petersoni atėherė bėri njė marveshje me FBI qė tė punoj fshehtė pėr ta. Kjo i siguroj Peterson-it lirimin por ai prap e vazhdoj avazin e vjeter duke dėshtuar mė vonė nė njė transferim tė parave.
DAVID SMITH ėshtė autori i virusit famėkeq Melissa i cili nė vitin 1999 goditi shumė rrjeta kompjuterike.
ONEL DE GUZMAN, filipinasi i cili krijoj dhe e pėrhapi vitusin LoveBug ne vitin 2000.
Virusi Melissa dhe LoveBug kanė titullin e virusit mė famėkeq tė shekullit.
Perktheu dhe shqiperoi ILovePejaa.
Marre nga libri: "How Intranet Works".
P.S. Me vjen keq qe perseri ky artikull po publikohet por eshte shlyer kinse eshte shkelur e drejta e autorit.
|
|
|
|
